Warunki dobrego postu według wybranych pisarzy greckich IV-VI w.
Abstrakt
Praktykowanie postu wśród wyznawców Jezusa Chrystusa należało do istotnych czynności ascetycznych już od pierwszych pokoleń chrześcijaństwa, ponieważ to zalecenie pojawiło się w nauczaniu Zbawiciela. Dlatego pasterze tamtych czasów na różne sposoby zachęcali członków swoich wspólnot do podjęcia okresowego postu, niezależnie od ich zróżnicowanego podejścia do jego przestrzegania. O obecności zagadnienia postu w życiu kościelnym tych wspólnot świadczą teksty homilii, mów i traktatów, w których zamieszczone są zachęty kierowane do wiernych opisujące sposoby przestrzegania zasad postu oraz jego uzdrawiające wartości. Do autorów, którzy zajmowali się tymi kwestiami należeli m.in. Asteriusz z Amazji (IV-V w.), Marek Mnich (V w.), Pseudo-Jan Chryzostom (V-VI w.) oraz Pseudo-Euzebiusz z Aleksandrii (V-VI w.). Pozostawili w swoich mowach wiele informacji z zakresu duchowości chrześcijańskiej, a także liczne wskazówki praktycznego podejścia dotyczące wprowadzenia postu w codzienne życie. Przedłożony tekst zawiera opis etapu wstępnego, czyli charakterystyki warunków i wymogów do podjęcia postu, które ostatecznie mają przynieść wymierne korzyści dla duszy i ciała. Z tych względów autorom tych mów zależało na ukształtowaniu świadomości swoich odbiorców do pozytywnego nastawienia wobec postu.
Słowa kluczowe:
post, Asteriusz z Amazji, Marek Mnich, Pseudo-Jan Chryzostom, Pseudo-Euzebiusz z Aleksandrii, warunki dobrego postu, duchowośćBibliografia
Asterius Amasenus, Homiliae, XIV: In principium ieiuniorum, w: Asterius of Amasea. Homilies I-XIV, text, introd. and notes C. Datema. Leiden 1970, 205-219, tłum. M. Przyszychowska: Św. Asteriusz z Amazji, Mowa czternasta: Na początek świętego postu, w: Post jako praktyka duchowa. Ojcowie Kościoła o poście, red. L. Nieścior OMI, Kraków 2019, 75-86.
Marcus Eremita, De ieiunio, ed. G.M. de Durand, SCh 455, Paris 2000, 158-166, tłum. M. Warzocha, K. Żółtaszek: Marek Eremita, O poście, w: Post jako praktyka duchowa. Ojcowie Kościoła o poście, red. L. Nieścior OMI, Kraków 2019, 75-86.
Pseudo-Eusebius Alexandrinus, Sermo I. De ieiunio, PG 86, 313-324, tłum. M. Przyszychowska: Pseudo-Euzebiusz z Aleksandrii, Mowa pierwsza: O poście, w: Post jako praktyka duchowa. Ojcowie Kościoła o poście, red. L. Nieścior OMI, Kraków 2019, 103-109.
Pseudo-Joannes Chrysostomus, De ieiunio, sermones 1-7, PG 60, 711-724, tłum. M. Przyszychowska: Pseudo-Jan Chryzostom, Mowy o poście, w: Post jako praktyka duchowa. Ojcowie Kościoła o poście, red. L. Nieścior OMI, Kraków 2019, 111-133.
Barucq A., Grelot P., Mądrość, w: Słownik teologii biblijnej, red. X. Leon-Dufour, tłum. K. Romaniuk, Poznań – Warszawa 1982, 459-465.
Bautz F.W., Asterius von Amaseia, w: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL), Band 1, Hamm 1975, k. 256-257.
Drączkowski F., Rewaloryzacja idei postów w nauczaniu Ojców Kościoła, w: Asceza, odczłowieczenie czy uczłowieczenie, red. W. Słomka, Lublin 1985, 125-136.
Espinel J.L., San Pablo y el Helenismo, „La ciencia tomista” 56 (1979) 503-539.
Gernet L., Anthropologie de la Grèce antique, Paris 1968.
Krąpiec M.A., Ja – człowiek. Zarys antropologii filozoficznej, Lublin1979, 9-13.
Langerbeck H., Paulus und das Griechentum, Göttingen 1968.
Libera P., „Certamen nostrum ieiunium est”. Dynamiczny wymiar postu według świętego Ambrożego, "Vox Patrum" 15 (1988) 745-758.
Małunowiczówna L., Problem przyjaźni u Bazylego, Grzegorza Teologa i Jana Chryzostoma, RH 16 (1968) z. 3, 107-132.
Musurillo Th., The Problem of Ascetical Fasting in the Greek Patristic Writers, „Traditio” 12 (1956) 1-64. (Crossref)
Nieścior L. OMI, Post w czasach ojców Kościoła, w: Post jako praktyka duchowa. Ojcowie Kościoła o poście, red. L. Nieścior OMI, Kraków 2019, 11-52.
Pfeil H., Das platonische Menschenbild, Aschaffenburg 1963.
Pichler Th., Das Fasten bei Basileios dem Grossen und im antiken Heidentum, Innsbruck 1955.
Pizzolato L., L`idea di amicizia antico, classico e cristiano, Torino 1993.
Prokulski W., Hellenizm św. Pawła, RBL 6 (1953) 25-50. (Crossref)
Quasten J., Patrologia, vol 2: Dal Concilio di Nicea a quello di Calcedonia, Casale 1980, 303-304.
Ravasi G., Viaggio nell`antichità cercando l`amicizia, „Famiglia cristiana” 27 (1993) 157.
Stacey W.D., The Pauline View of Man, London 1956.
Voicu S.J., Asterio di Amasea, w: Dizionario patristico e di antichità cristiane, red. A. Di Berardino, vol 1, Casale Monferrato 1983, k. 420-421.
Voicu S.J., Giovanni Crisostomo (pseudo), w: Dizionario patristico e di antichità cristiane, red. A. Di Berardino, vol 2, Casale Monferrato 1983, k. 1558-1559.
Voicu S.J., Une nomenclature pour les anonymes du corpus pseudo-chrysostomien, „Bysantion” 51 (1981) 297-305.
Voicu S.J., Eusebio di Alessandria (pseudo), w: Dizionario patristico e di antichità cristiane, red. A. Di Berardino, vol 1, Casale Monferrato 1983, k.1284-1285.
White C., Christian friendship in the fourth century, Cambridge 1992. (Crossref)
Wygralak P., Praktyka postu w klasztorach wizygockiej Hiszpanii w VI-VII wieku. Analiza reguł zakonnych, w: Spiritus Sanctus et Ecclesia. Opuscula Bogdano Częsz septuagenario dedicata, red. P. Wygralak, Opuscula dedicata 10, Poznań 2015, 33-43.
Zdziarstek R.S. OP, Chrystianologia św. Pawła, t. 1: Aspekt ontyczny, Kraków 1989, 57-63.
Żółtaszek K., Wstęp, w: Przekłady: Marek Mnich, O poście, "Vox Patrum" 67 (2017), 813-818. (Crossref)
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
