Zadania opata określone w prawodawstwie monastycznym kręgu św. Fruktuoza z Bragi
Bogdan Stanisław Czyżewski
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-6040-5523
Abstrakt
Przedmiotem opracowania są pisma monastyczne zaliczane do kręgu św. Fruktuoza z Bragi. Jedno z nich - Reguła mnichów – wyszło spod pióra Fruktuoza, pozostałe powstały za jego czasów. Zawierają one obraz życia monastycznego na Półwyspie Iberyjskim. W strukturze organizacyjnej klasztorów najważniejszy był opat (abbas), którego zadania zostały dosyć dokładnie określone. Musiał posiadać wysokie kwalifikacje moralne i intelektualne, odpowiedzialny był za modlitwę w podległym mu klasztorze, ale też za każdego mnicha. Swoje obowiązki dzielił często z przełożonymi, przez co jego władza została nieco ograniczona. Opaci wykazywali się także postawami demokratycznymi, które w pewnym sensie zostały im narzucone przez Reguły. Polegały one na tym, że wraz z przełożonymi i starszymi dzielili odpowiedzialność za życie w klasztorze, opat i starsi nakładali na mnichów kary, ważne zaś decyzje zapadały na tak zwanej radzie braci. Demokracja w klasztorach fruktuozjańskich przejawiała się także w tym, że istniał związek pomiędzy klasztorami. Polegał on na tym, że opaci spotykali się, być może raz w miesiącu, by zapewnić wspólną dyscyplinę w podległych im klasztorach.
Słowa kluczowe:
opat, reguła, pokora, Fruktuoz z Bragi, klasztorBibliografia
Fructuosus Bracarensis, Regula monachorum, ed. J. Campos Ruiz, w: Santos Padres Españoles, BAC 321, Madrid 1971, 137-162, tł. P. Wygralak: Świętego Fruktuoza Reguła mnichów, w: Zachodnie reguły monastyczne, red. M. Starowieyski, ŹM 50, Kraków 2013, 1049-1076.
Fructuosus Bracarensis, Regula monastica communis, ed. J. Campos Ruiz, w: Santos Padres Españoles, BAC 321, Madrid 1971, 172-208, tł. A. Strzelecka: Reguła wspólna, w: Zachodnie reguły monastyczne, red. M. Starowieyski, ŹM 50, Kraków 2013, 1077-1118.
Pactum, ed. J. Campos Ruiz, w: Santos Padres Españoles, BAC 321, Madrid 1971, 208-211, tł. A. Strzelecka: Pakt, w: Zachodnie reguły monastyczne, red. M. Starowieyski, ŹM 50, Kraków 2013, 1119-1123.
Bishko Ch. J., Fructuosus of Braga, w: Medieval Iberia. An encyclopedia, New York 2003, 342-343.
Czyżewski B., Reguły iberyjskie o starcach i chorych w klasztorze, „Życie konsekrowane” 5 (139) 2019, 45-57.
Díaz y Díaz M.C., La vida de San Fructuoso de Braga: estudio y edición critica, Braga 1974.
Drączkowski F., Fruktuoz, EK V 729.
Gregoire R., Valeurs ascétiques et spirituelles de la Regula monachorum et de la Regula communis de s. Fructueux de Braga, „Revue d’ascétique et de mystique 43 (1967) 159-178.
Herwegen I., Das Pactum des hl. Fructuosus von Braga, Stuttgart 1907 (reprint: Amsterdam 1965).
Linage Conde A., El torno de la Regula monachorum y sus relaciones con otras Reglas monásticas, „Bracara Augusta” 22 (1968) 123-163.
Linage Conde A., San Benito y las fuentes literarias de la obra monástica de Fructuoso de Braga, StPatr XIX-XXIII (1989) 264-273.
Martins M., O monacato de S. Fructuoso de Braga, „Biblos” 26 (1950) 315-420.
Pérez de Urbel J., Regula complutensis (Regula S. Fructuosi), w: DIP 7, 1983, 1759-1771.
Starowieyski M., Monastycyzm na Półwyspie Iberyjskim, w: Zachodnie reguły monastyczne, ŹMon 50, Tyniec 2013, 903-914.
Starowieyski M., Prawodawstwo monastyczne kręgu św. Fruktuoza z Bragi. Wstęp, w: Zachodnie reguły monastyczne, ŹMon 50, Tyniec 2013, 1031-1047.
Starowieyski M., Fruktuoz, bp Bragi, NSWP, Poznań 2018, 374-375.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu https://orcid.org/0000-0002-6040-5523
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
