Eklezjalne cele „Pierwszej mowy o pokoju” Grzegorza z Nazjanzu
Abstrakt
Spośród trzech mów na temat pokoju pierwszą z nich Grzegorz z Nazjaznu wygłosił najprawdopodobniej w lutym 364 r. Jej wątkiem wiodącym było przywrócenie pokoju i zgody u zwaśnionych stron we wspólnocie kościelnej Nazjanzu. Powodem sporu okazało się opaczne złożenie podpisu przez Grzegorza Starszego pod wyznaniem wiary, które było w tej miejscowości rozpowszechniane przez ariańskiego przedstawiciela. Dla mówcy podłożem do przywrócenia pokoju były wspólne idee łączące zwaśnione strony, czyli wiara w jednego Boga, zgodne interpretacje zagadnień trynitarnych i pragnienie jedności. Pokój, o który zabiegał Grzegorz, okazał się wartością jednoczącą wszystkich tworzących społeczność kościelną w Nazjanzie i jednocześnie płaszczyzną wprowadzającą jednomyślność w sprawach wiary. Dzięki wyjaśnieniom teologicznym młodego wówczas prezbitera mogło nastąpić przywrócenie eklezjalnej jedności i wzajemnej pokojowej relacji w Nazjanzie.
Słowa kluczowe:
Grzegorz z Nazjanu, Trójca, wiara, jedność, pokój, mowaBibliografia
Basilius, Epistola 38, PG 32, 325-540, Parisiis 1857; tłum. W. Krzyżaniak: Św. Bazyli Wielki, Listy, Warszawa 1972, 73-95.
Clemens Alexandrinus, Stromata, PG 9, 9-602, Parisiis 1857; tłum. J. Niemirska-Pliszczyńska: Klemens Aleksandryjski, Kobierce zapisków filozoficznych dotyczących prawdziwej wiedzy, t. I-II, Warszawa 1994.
Clemens Alexandrinus, Excerpta Theodoti, PG 9, 681-698, Parisiis 1857; tłum. P. Siejkowski: Klemens Aleksandryjski, Wypisy y Theodota, ŹMT 22, Kraków 2001.
Gregorius Nazianzenus, Orationes 6-12, red. M.-A. Calvet-Sebasti, SCh 405, Paris 1995; tłum. zbiorowe: Święty Grzegorz z Nazjanzu, Mowy wybrane, Warszawa 1967.
A Patristic Lexicon, red. G.W.H. Lampe, Oxford 1989.
Abramowiczówna Z., Słownik grecko-polski, t. IV, Warszawa 1965.
Bellini E., Il dogma trinitario nei primi discorsi di Gregorio Nazianzeno, „Augustinianum” 13 (1973) 525-534. (Crossref)
Berger H.H., Ousia in de dialogen van Plato: een terminologisch onderzoek, Leiden 1961.
Fedwich P.J., A Commentary on the 38th. Letter of Basil of Caesarea, OCP 44 (1978) 31-51.
Harter E.D., Aristotle on Primary ousia, AGPh 57 (1975) 1-20. (Crossref)
Kelly J.N.D., Początki doktryny chrześcijańskiej, tłum. J. Mrukówna, Warszawa 1988.
Marten R., OÙs…a im Denken Platons, Meisenheim-Glan 1962.
Nebel G., Terminologische Untersuchungen zu ousia und Ôn bei Plotin, „Hermes” 65 (1930) 422-445.
Noble T.A., Paradox in Gregory Nazianzen`s Doctrine of the Trinity, StPt 27 (1993) 94-99.
Patzig G., Die Entwicklung des Begriffs Usia in der Metaphisik des Aristoteles, Göttingen 1951.
Pester H.-E., Platons bewegte Usia, Wiesbaden 1971.
Sesboüé B., Wolinski J., Bóg zbawienia, t. I (Historia dogmatów), tłum. P. Rak, Kraków1999.
Simonetti M., La crisi ariana nel IV secolo, Roma 1975.
Stead G.Ch., Divine Substance, Oxford 1977. (Crossref)
Storia della teologia, vol. I: Dalle origini a Bernardo di Chiaravalle, red. E. dal Covolo, Roma 1995.
Studer B., Triteismo, w: Dizionario patristico e di antichità cristiane, vol. II, red. A. Di Berardino, Casale Monferrato 1983.
Szymusiak J.M., Grzegorz Teolog. U źródeł chrześcijańskiej myśli IV wieku, Poznań 1965.
Widok N., „Physis” w pismach Grzegorza z Nazjanzu. Studium z teologii patrystycznej, Opole 2001.
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
