Listy katolickie w starożytności chrześcijańskiej
Tomasz Skibiński
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie , PolskaAbstrakt
L’articolo presenta brevemente alcuni probierni fondamentali legati alle lettere cattoliche nelFantichitó cristiana. In primo luogo da un breve sguardo sulla presenza delle lettere negli antichi elenchi dei libri canonici e nelle opere dei primi autori del periodo patristico. Osserva che prioprio le lettere cattoliche appartengono ai libri piu discussi sotto questo aspetto (cinque libri di questo gruppo appartengono ai libri deuterocanonici del Nuovo Testamento). In seguito si va vedere l’ordine delle lettere nel gruppo e il posto che esse occupano negli antichi elenchi dei libri canonici come anche cerca di spiegare l’origine e il signifiato della denominazione „lettere cattoliche”. La seconda e principale parte del articolo raccoglie principali commenti antichi alle lettere: Hypotyposes di Clemente Alessandrino, Enarratio di Didimo, Catene, In epistulam Iohannis di Agostino, Complexiones di Cassiodoro, anonimo Commentarius in epistolas catholicas, Expositio di Ilario di Arles, frammenti delle opere di Gregorio Magno raccolte da Peterio, Expositio di Beda, e infine Commentario di Isho’dad di Merv. Alla fine vengono offerte alcune conclusioni generali.
Słowa kluczowe:
listy katolickie, starożytność chrześcijańskaBibliografia
Athanase, Lettres festales et pastorales en copte, CSCO 150
Biblia Patristica, t.1: Des origines a Clement d ’Alexandrie et Tertullien, Paris 1975
Biblia Patristica, t. 2: Le troisieme siecle, Paris 1977
Biblia Patristica, t. 3: Origene, Paris 1980
Breviarium Fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, oprac. J.M. Szymusiak - S. Głowa, Poznań 1989
Cramer I.A., Catenae Graecorum Patrum in Novum Testamentum, VIII, Oxford 1844
Czyżewski B., Księgi Pisma Świętego w ujęciu isagogi Juniliusza Afrykańczyka, Poznań 2003
Dąbrowski E., Prolegomena do Nowego Testamentu, Warszawa 1960
Decretum Damasianum de libris recipiendis seu de explanatione fidei in concilio Romano sub Damaso papa statutum, PL 19
Devreesse R., Chaines exegetiques grecques, w: Dictionnaire de la Bibie. Supplement, ed. L. Pirot, I, Paris 1928
Drobner H., Patrologia, Casale Monferrato 1998
Enchiridion symbolorum, definitionum et declarationum de rebus fidei et morum, ed. H. Denzinger - A. Schónmetzer, wyd. 37, Bologna 1995
Eusebius, HE, SCh 41
Genovese A., Introduzione a Giacomo, 1-2 Pietro, 1-3 Giovanni, Giuda, Roma 2005
Henne Ph., La datation du canon de Muratori, RB 100 (1993) 54-75
Hypotyposes (CPG 1380), ed. O. Stahlin - L. Fruchtel - U. Treu, GCS 17, Berlin 1970
I Canoni dei Concili delta Chiesa Antica, t. 1: I Concili Greci, ed. C. Noce - C. Dell’Osso - D. Ceccarelli Morolli, SEA 95, Roma 2006
Cassiodorus,,Institutiones divinae litterarum, PL 70
Krawczyński S. - Riedinger U., Zur Gberlieferungsgeschichte des Flavius Josephus und Klemens von Alexandreia im 4.-6. Jahrhundert, ByZ 57 (1964) 6-25
McDonald L.M., The formation of the Christain Biblical Canon, Nashville 1988
Metzger B.M., The Canon of the New Testament. Its origin, development and significance, Oxford 1987
Photius, Bibliotheca, ed. R. Henry, Paris 1960
Podskalsky G., Theophylacte d’Achrida, DSp XV 542-546
Riedinger U., Neue Hypotyposen-Fragmente bei Pseudo-Caesarius und Isidor von Pelusium, ZNW 51 (1960) 154-196
Riedinger R., Pseudo-Kaisarios, Munchen 1969
Simonetti M., Ecumenio, DPAC 1 1063-1064
Staab K., Die griechischen Katenenkommentare zu den katholischen Briefen, „Biblica” 5 (1924) 296-353
Staab K., Die Pauluskatenen nach den handschriftlichen Quellen untersucht, Roma 1926
Starowieyski M., Iszodenah z Basra, w: Słownik Wczesnochrześcijańskiego Piśmiennictwa Wschodu, Warszawa 1999
Zoepel F., Didimi Alexandrini in epistulas canonicas brevis enarratio, Munster 1914
Znosko A., Kanony Kościoła Prawosławnego, t. 1, Warszawa 1978
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
