„Amicitia quae desinere potest vera nunquam fuit” . Przyjaźń w Listach św. Hieronima ze Strydonu
Michał Kieling
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-2635-7246
Abstrakt
Artykuł podejmuje tematykę przyjaźni na podstawie Listów św. Hieronima ze Strydonu. W literaturze epistolograficznej tego Ojca Kościoła nie znajdujemy systematycznego nauczania na temat przyjaźni. Natomiast korespondencja Hieronima ukazuje portret człowieka, który utrzymywał żywe relacje z wieloma osobami i podejmował w swoich listach różnorodną tematykę. Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej przedstawiono zagadnienie wymiany i pisania listów, które są formą okazywania i pielęgnowania przyjaźni. Dzięki listom nieobecni stają się obecnymi, a korespondencja jest duchową rozmową. W drugiej części ukazano postacie, które Hieronim określa w swoich listach jako przyjaciół. Należeli do nich przede wszystkim osoby związane ze środowiskiem monastycznym (Rufin z Akwilei, Chromacjusz, Bonozus, Heliodor, Pammachiusz, Paulin, Ocean, Jowin, Euzebiusz). W trzeciej części przedstawiono dzieje przyjaźni Rufina z Akwilei z Hieronimem, którzy w młodości byli wielkimi przyjaciółmi, natomiast wskutek sporu o Orygenesa poróżnili się i stali się nieprzyjaciółmi. Dla Hieronima prawdziwa przyjaźń, to przyjaźń w Chrystusie, przyjaźń wypróbowana i wierna, to więź między ludźmi, która się nigdy nie urywa.
Słowa kluczowe:
Hieronim ze Strydonu, listy, przyjaźń, Rufin z Akwilei, amicitia, patrystykaBibliografia
Augustinus, Epistula 110, ŹMT 61, oprac. H. Pietras – M. Ożóg, tł. J. Czuj, Kraków 2011.
Hieronymus, Apologia adversus libros Rufini, ed. P. Lardet, SCh 303, Paris 1983, tł. S. Ryznar, Św. Hieronim, Apologia przeciw Rufinowi, PSP 51, Warszawa 1989.
Hieronymus, Epistulae, ŹMT 54, 55, 61, 63 i 68, oprac. H. Pietras – M. Ożóg, tł. J. Czuj, Kraków 2010-2013.
Pammachius Oceanus, Epistula, oprac. H. Pietras – M. Ożóg, tł. J. Czuj, Kraków 2011.
Rufinus, Apologia contra Hieronymum, tł. A. Smaroń, Św. Rufin z Akwilei, Obrona przed zarzutami Hieronima, ŹMT 29, Kraków 2004, s. 45-150.
Bastit-Kalinowska A., Aquileienses clerici quasi chorus beatorum habentur (Hieronim, Kronika, rok 374). Przykład życia religijnego duchownych pod koniec IV wieku, "Vox Patrum" 70 (2018) s. 205-215. (Crossref)
Conring B.B., Hieronymus als Briefschreiber. Ein Beitrag zur spätantiken Epistolographie, Tübingen 2001.
Czuj J., Święty Hieronim. Żywot ‒ dzieła, charakterystyka, Warszawa 1954.
Chauffin Y., Święty Hieronim, tł. B. Durbajło, Warszawa 1977.
Degórski D., Wstęp, w: Św. Hieronim, Żywoty mnichów Pawła, Hilariona, Malchusa, ŹM 10, Tyniec ‒ Kraków 1995, s. 11-21.
Fürst A., Hieronymus. Askese und Wissenschaft in der Spätantike, Freiburg 2003.
Gburek A., Wykroczenia na tle seksualnym w Listach św. Hieronima, "Vox Patrum" 53-54 (2009) s. 564-578. (Crossref)
Hamman A., Portrety Ojców Kościoła, Warszawa 1978.
Józwiak M., „Non intelligis stultitiam tuam impudentiae copulatam”. Św. Hieronim contra Pelagiusz, "Vox Patrum" 68 (2017) s. 399-407. (Crossref)
Kelly J.N.D., Hieronim, Życie, pisma, spory, tł. R. Wiśniewski, Warszawa 2003.
Kołosowski T., Święty Hieronim jako duszpasterz, „Seminare. Poszukiwania naukowe” 20 (2014) s. 453-464.
LösslJ., Jerome of Stridon. His life, writings and legacy, Farnham 2019.
Ożóg M., Starość w Listach św. Hieronima, "Vox Patrum" 65 (2011) s. 327-339. (Crossref)
Ożóg M., Podróże mnichów i duchownych w świetle pism św. Hieronima, "Vox Patrum" 57 (2012) s. 453-468. (Crossref)
Stanula E., Hieronim, EK VI 851-853.
Rebenich S., Jerome, The Early Fathers of the Church, London 2002.
Schlange-Schöningen H., Hieronymus. Eine historische Biographie, Darmstadt 2018.
Starowieyski M. – Szymusiak J.M., Nowy słownik wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa, Poznań 2017.
Swoboda A., Wychowanie potomstwa na przykładzie Kobierców Klemensa Aleksandryjskiego i Listów św. Hieronima ze Strydonu, "Vox Patrum" 57 (2012) s. 613-640. (Crossref)
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu https://orcid.org/0000-0003-2635-7246
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
