Kult świętych w piśmie Hieronima „Przeciw Wigilancjuszowi”. Kwestia współczesnych tłumaczeń
Abstrakt
Zagadnienie wzajemnego oddziaływania wspólnoty świętych w niebie i ludu pielgrzymującego na ziemi, jest jedną z kontrowersji między katolicyzmem a protestantyzmem. Ten ostatni, jak wiadomo, ograniczył w znacznym stopniu wpływ wspólnoty świętych na wiernych na ziemi, korzystając niewątpliwie z dorobku jednego z prekursorów myśli protestanckiej – Wigilancjusza. Faktem jest, że większość poglądów tego galijskiego prezbitera na temat kultu świętych obowiązuje dzisiaj w protestanckich wspólnotach kościelnych. Obchodząc 1600. rocznicę śmierci św. Hieronima wydaje się ważne przypomnieć jak zareagował on na poglądy Wigilancjusza. Jego nauczanie zawarte w dziełku Adversus Vigilantium nie tylko bowiem zatrzymało ekspansję doktryny Galijczyka, ale w znacznym stopniu weszło do oficjalnego nauczania Kościoła i do liturgii. Niestety, pismo Hieronima nie doczekało się dotąd wielu tłumaczeń na języki nowożytne, a te które są opieraja się często na wydaniu w Patrologii Łacińskiej, komplikującym zrozumienie najbardziej oryginalnych myśli Hieronima dotyczących świętych obcowania i relikwii. Z pisma „Przeciw Wigilancjuszowi” wynika bowiem, że „obcowanie” świętych z żyjącymi na ziemi byłoby najbardziej intensywne w miejscach pochówku świętych, czyli przy ich relikwiach. W swoim krótkim traktacie Hieronim nie precyzuje charakteru tej intensywnej obecności, pisze tylko, że przejawia się ona w „znakach i cudach” dokonywanych przez świętych, oraz ich silnym oddziaływaniem na złe duchy.
Słowa kluczowe:
Hieronim, Wigilancjusz, kult świętych, relikwie, wigilie, Adversus Vigilantium, tłumaczenieBibliografia
Hieronymus, Adversus Vigilantium, ed. J.-L. Feiertag, CCL 79C, Turnhout 2005, tł. K. Parys – M. Więckowska – R. Wiśniewski – B. Włodarczyk, Hieronim ze Strydonu. Przeciw Wigilancjuszowi, w: Początki kultu relikwii na Zachodzie, red. K. Stebnicka – R. Wiśniewski, Akme. Źródła starożytne 2, Warszawa 2011, s. 92-109; G. Rurański, Św. Hieronim ze Strydonu. Przeciw Wigilancjuszowi, w: Św. Hieronim ze Strydonu, Pisma polemiczne. Przeciw Helwidiuszowi. Przeciw Jowinianowi. Przeciw Wigilancjuszowi, ŹM 67, Kraków 2013, s. 429-457. Tłumaczenie angielskie: W. H. Fremantle, Jerome. Against Vigilantius, w: Nicene and post-Nicene Fathers (= NPNF), t. 6, New York 1893.
Blaise A., Dictionnaire latin-français des auteurs chrétiennes, Turnhout 1954.
Ciampi S., La Grecia descritta da Pausania, t. 3, Milano 1832.
Fros H. – Sowa F., Twoje imię. Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny, Kraków 19822.
Krawczuk A., Poczet cesarzy rzymskich. Dominat, Warszawa 1991.
Krzyszczuk Ł., „Animalia dubia vel fabulosa” jako przyczynek do polemiki antyheretyckiej w „Komentarzu do Księgi Izajasza” (VI 13, 19 - 14, 1) św. Hieronima, "Vox Patrum" 68 (2017) s. 409-422. (Crossref)
Naujokaitis E., Symbolika światła i świecy, http://adam-czlowiek.blogspot.com/2013/02/symbolika-swiata-i-swiecy.html (dostęp: 4.04.2020).
Pierzchalski J., Piąta i szósta pieczęć (Ap 6,9-17), http://www.przemiana.biblia.pl/index.php?page=07&id=07-01&t=91 (dostęp 15.07.2019).
Rurański G., Wstęp, w: Św. Hieronim ze Strydonu, Pisma polemiczne. Przeciw Helwidiuszowi. Przeciw Jowinianowi. Przeciw Wigilancjuszowi, ŹM 67, Kraków 2013, s. 387-427.
Słownik łacińsko-polski, red. M. Plezia, t. 5, Warszawa 1999.
Sordyl K., Dzieje schizmy pryscyliańskiej (370-385). Dramatyczna likwidacja pryscylianizmu, "Vox Patrum" 59 (2013) s. 317-327. (Crossref)
Starowieyski M., Ojcowie Kościoła i starożytne sobory, Kraków 2019.
Starowieyski S., Serce w Rzymie, „Gość Niedzielny” 50 (2012) s. 26-28.
Wiśniewski R., Narodziny kultu relikwii i jego najwcześniejsze świadectwa, w: Początki kultu relikwii na Zachodzie, red. K. Stebnicka – R. Wiśniewski, Akme. Źródła starożytne 2, Warszawa 2011, s. 11-42. (Crossref)
Pontificia Università Gregoriana https://orcid.org/0000-0002-7513-6071
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
