Nadzieja odnaleziona i utracona – eschatologiczny wymiar wędrówki Izraelitów przez pustynię. Dwa sposoby widzenia jednej historii: Homilia 27. na Księgę Liczb Orygenesa i List 78. Hieronima
Marcin Wysocki
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , PolskaAbstrakt
Pisma Orygenesa i Hieronima, które są bazą źródłową artykułu, choć w różnej formie literackiej – homilia i list – i napisane w innym celu i w różnym czasie, oba ukazują egzegezę 33. rozdziału Księgi Liczb w którym opisane są postoje Narodu Wybranego na pustyni na drodze ku Ziemi Obiecanej. Oba dzieła są klasycznym przykładem interpretacji alegorycznej tekstu Pisma świętego. Obaj autorzy interpretują 42 postoje podczas wędrówki Izraela po pustyni przede wszystkim jako Boży plan duchowego rozwoju chrześcijanina, lecz także obecne są w ich rozważaniach elementy eschatologiczne. W prezentowanym artykule ukazane są te eschatologiczne idee obecne w obu interpretacjach wędrówki Narodu Wybranego ku Ziemi Obiecanej, źródła ich interpretacji, ich podobieństwa i różnice, zależność Hieronima od Orygenesa w jego interpretacji postojów na pustyni, ze szczególnym uwzględeniem idei eschatologii zrealizowanej obecnej w dziele Aleksandryjczyka. Orygenes w swej interpretacji przedstawił bogaty obraz eschatologicznej nadziei, podczac gdy Hieronim niemal w ogóle nie wspomina w swym liście o nadziei na drodze ku Bogu po śmierci.
Słowa kluczowe:
Orygenes, Hieronim, Księga Liczb, Izrael, wędrówka, postoje na pustyni, eschatologia, nadziejaBibliografia
Origenes, Homiliae in Numeros, ed. W.A. Baehrens: Homilien zum Hexateuch in Rufinus Übersetzung, GCS 30, Origenes Werke 7, Leipzig 1921, 3-285, transl. Homily 27: R.A. Greer: Origen, An Exhortation to Martyrdom, Prayer and selected works, New York – Ramsey – Toronto 1979, 245-269.
Hieronymus, Epistulae, ed. in: ŹMT 54, 55, 61, 63 i 68 [tekst łacińsko-polski, oprac. na podstawie tłumaczenia ks. J. Czuja M. Ożóg, tekst łac. oprac. H. Pietras, t. 1-5], Kraków 2010-2013, transl. Epistle 78: J. Ferrante, https://epistolae.ccnmtl.columbia.edu/ letter/365.html [access: 19.11.2016].
Cacciari A., Lettura di HNm XXVII, in Omelie su Numeri, in: Lettura origeniana, ed. M. Maritano – E. Dal Covolo, Roma 2004, 119-137.
Cacciari A., Mansiones: sull’origine di un circolo ermeneutico, “Adamantius” 10 (2004) 27-32.
Cain A., The Letters of Jerome. Ascetism, Biblical Exegesis, and the Construction of Christian Authority in Late Antiquity, Oxford – New York 2009.
CovoloE. Dal, La tenda o il tempio? Origene, Omelie sui Numeri XVII e XXVII, in: Origeniana Nona. Origen and the Religious Practice of His Time, ed. G. Heidl – R. Somos, Leuven 1989, 135-140.
Daley B., The Hope of the Early Church, Peabody 2003.
Degórski B.R., Il cammino degli Israeliti dall’Egitto verso la Terra Promessa secondo la lettera 78 di San Girolamo, DPa 13 (2004) 77-118.
Hanson R.P.C., Origen’s Doctrine of Tradition, London 1954.
Harnack A. von, Die Chronologie der Altchristlichen Literatur bis Eusebius, II, Leipzig 1904.
Jacobsen A.-Ch., Allegorical Interpretation of Geography in Origen’s Homilies on the Book of Joshua, “Religion & Theology” 17 (2010) 289-301. (Crossref)
Méhat A., Introduction, in: Origène, Homélies sur les Nombres, ed. A. Méhat, SCh 29, Paris 1951, 7-64.
Stanula E., Wstęp. Życie duchowe w ujęciu Orygenesa, in: Orygenes, Homilie o Księgach Liczb, Jozuego, Sędziów, PSP 34/1, Warszawa 1986, 9-29.
Szram M., Ciało zmartwychwstałe w myśli patrystycznej przełomu II i III wieku, Lublin 2010.
Torjesen K.J., Hermeneutical Procedure and Theological Method in Origen’s Exegesis, Berlin – New York 1986. (Crossref)
Tzamalikos P., Origen Philosophy of History and Eschatology, Boston 2007. (Crossref)
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
