Aktualność homilii Orygenesa we współczesnym przepowiadaniu
Stanisław Dyk
Katolicki Uniwersytet Lubelski w Lublinie , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-7337-0035
Abstrakt
Celem artykułu było wykazanie na ile homilie Orygenesa mogą być inspiracją dla współczesnego przepowiadania homilijnego? Skupiono się przy tym na formalnych aspektach przepowiadania Orygenesa. Wskazano na Orygenesa jako na mistrza duchowej interpretacji Pisma Świętego oraz „ojca” homilii egzegetycznej. Jego metodę pracy nad tekstem świętym oraz sposób komunikacji zbawczego orędzia porównano ze wskazaniami dotyczącymi homilii zawartymi we współczesnych dokumentach Kościoła i refleksji teologicznej. Przeprowadzone analizy doprowadziły do następujących wniosków: homilie Orygenesa są aktualne pod względem chrystologicznej koncentracji swej treści, duchowej interpretacji Pisma św. połączonej z otwartością na światło Ducha Świętego oraz bezpośredniego, prostego i dialogicznego stylu przepowiadania; zastrzeżenie budzi natomiast zbyt małe odniesienie do problemów życia codziennego swych słuchaczy; nie do utrzymania jest także kompozycja Orygenesowej homilii polegająca na wyjaśnieniu tekstu świętego wiersz po wierszu.
Słowa kluczowe:
Orygenes, misterium Chrystusa, duchowa interpretacja, alegoria, homilia egzegetycznaBibliografia
Origenes, De principiis, ed. H. Crouzel – M. Simonetti, SCh 252, Paris 978; SCh 253, Paris 1978; SCh 268, Paris 1980; SCh 269, Paris 1980, tł. S. Kalinkowski, Orygenes, O zasadach, PSP 23, Warszawa 1979.
Origenes, In Genesim hom., ed. H. de Lubac – L. Doutreleau, SCh 7bis, Paris 1985, tł. S. Kalinkowski, Orygenes, Homilie o Księdze Rodzaju, w: Orygenes, Homilie o Księdze Rodzaju. Homilie o Księdze Wyjścia, ŹMT 64, Kraków 2012, s. 21-165.
Augé M., Omelie a tema?, „Rivista Liturgica” 95/6 (2008) s. 1060-1067.
Bardski K., Patrystyczna egzegeza alegoryczna, „Vox Patrum” 44-45 (2003) s. 49-64. (Crossref)
Benedykt XVI, Adhortacja apostolska o słowie Bożym w życiu i misji Kościoła „Verbum Domini”, Poznań 2010.
Brzozowski M., Teoria kaznodziejstwa, w: Dzieje teologii katolickiej w Polsce, t. 3: Wiek XIX i XX, cz. 2, Lublin 1977, s. 75-121.
Cantalamessa R., Twoje słowo daje mi życie, Wrocław 2009.
Crouzel H., Orygenes, Kraków 2004.
Czerwik S., Homilia o misterium (misteriach) Chrystusa w cyklu roku liturgicznego, PHom 8 (2004) s. 45-57.
De Lubac H., Pismo Święte w tradycji Kościoła, Kraków 2008.
Domaradzki M., Między alegorią a typologią. Uwagi o hermeneutyce Orygenesa, PrzRel 239 (2011) s. 17-27.
Dyk S., Homilia – droga do żywego poznania misterium Chrystusa, Kielce 2016.
Franciszek, Adhortacja apostolska o głoszeniu Ewangelii we współczesnym świecie „Evangelii gaudium”, Kraków 2013.
Greidanus S., The Modern Preacher and the Ancient Text. Interpreting and Preaching Biblical Literature, Leicester 1988.
Hanson R., Allegory and Event: A Study of the Sources and Significance of Origen’s Interpretation of Scripture, Louisville 2002.
Kelly J.N.D., Początki doktryny chrześcijańskiej, tł. J. Mrukówna, Warszawa 1988.
Klementowicz M., Spójność tekstu jako warunek poprawnej homilii, RT 64/12 (2017) s. 63-77. (Crossref)
Kongregacja ds. Duchowieństwa, Kapłan głosiciel Słowa, szafarz sakramentów i przewodnik wspólnoty w drodze do trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa, Tarnów 1999.
Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Dyrektorium Homiletyczne, Poznań 2015.
Monaci Castagno A., Origene predicatore ed il suo pubblico, Milano 1987.
Monaci Castagno A., Origene, w: Dizionario di Omiletica, red. M. Sodi – A.M. Triacca, Torino – Bergamo 1998, s. 1050-1053.
Olivar A., La predicación cristiana antigua, Barcelona 1991.
Panuś K., Przesłanie Ojców Kościoła dla współczesnego kaznodziejstwa, RBL 1 (2008) s. 127-135. (Crossref)
Papieska Komisja Biblijna, Interpretacja Biblii w Kościele, w: Interpretacja Biblii w Kościele. Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej z komentarzem biblistów polskich, red. R. Rubinkiewicz, Warszawa 1999, s. 24-100.
Pietras H., Początki teologii Kościoła, Kraków 2000.
Pietras H., Wprowadzenie, w: Orygenes, Komentarz do Ewangelii według św. Jana, tł. S. Kalinkowski, ŹMT 27, Kraków 2005, s. 5-15.
Pietras H., Wprowadzenie, w: Orygenes, Homilie o Księdze Rodzaju. Homilie o Księdze Wyjścia, tł. S. Kalinkowski, ŹMT 64, Kraków 2012, s. 5-18.
Przyczyna W., Kaznodziejski przekaz opowiadań biblijnych, Kraków 2000.
Simonetti M., Między dosłownością a alegorią. Przyczynek do historii egzegezy patrystycznej, tł. T. Skibiński, Kraków 2000.
Składanowski M., Myśl Orygenesa. Metodologiczne intuicje dla współczesnych teologów, „Studia Ełckie” 14 (2013) s. 151-164.
Staniek E., Kazanie w starożytności chrześcijańskiej, w: Fenomen kazania, red. W. Przyczyna, Kraków 1994, s. 15-27.
Staniek E., Koncepcja homilii patrystycznej, „Vox Patrum” 44-45 (2003) s. 23-34. (Crossref)
Stanula A., Teologiczne zasady interpretacji Pisma świętego, w: Orygenes, O zasadach, tł. S. Kalinkowski, PSP 23, Warszawa 1979, s. 34-56.
Stanula E., Homiletyczna działalność Orygenesa, w: Orygenes, Homilie o Księdze Jeremiasza, Homilie o Księgach Samuela i Księgach Królewskich, tł. S. Kalinkowski, PSP 30, Warszawa 1983, s. 5-20.
Święta Kongregacja Kultu Bożego, Wprowadzenie do drugiego wydania Lekcjonarza mszalnego, Poznań 2011.
Szewczyk L., Ojcowie bardzo zalecani. Znaczenie kaznodziejstwa Ojców Kościoła dla współczesnego przepowiadania słowa Bożego, w: Omnia tempus habent. Miscellanea theologica Vincentio Myszor quadragesimum annum laboris scientifici celebranti ab amicis, sodalibus discipulisque oblata, red. A. Reginek – G. Strzelczyk – A. Żądło, Katowice 2009, s. 283-291.
Szram M., Chrystus – Mądrość Boża jako klucz interpretacyjny Pisma Świętego w ujęciu Orygenesa, w: Mistrz i przyjaciel. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Marka Tomasza Zahajkiewicza, red. J. Pałucki, Lublin 1997, s. 225-238.
Szram M., Homilia i kazanie patrystyczne jako wzorzec dla współczesnych kaznodziejów, w: Integralne kształcenie kaznodziei, red. W. Broński, Lublin 2006, s. 159-171.
Tronina A., Jozue – Jezus. Biblijna typologia Zbawiciela, VV 1 (2002) s. 41-56.
Twardy J., Aktualizacja słowa Bożego w kaznodziejstwie, Przemyśl 2009.
Young F., Biblical Exegesis and the Formation of Christian Culture, Cambridge 1997 (Crossref)
Katolicki Uniwersytet Lubelski w Lublinie https://orcid.org/0000-0001-7337-0035
Licencja
Artykuły w czasopiśmie objęte są licencją Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0). Autorzy i użytkownicy mogą korzystać z utworów na licencji CC-BY-ND od roku 2018. Dla wcześniejszych publikacji prawa autorskie są udostępnione na prawach dozwolonego użytku zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
