Theatrical Visualization of Human Emotions as a Rhetorical Mean of Persuasion in the Homilies of Basil the Great on Human Vices
Mariusz Szram
John Paul II Catholic University of Lublin ,Abstract
The presentation of various emotional states in a pictorial way, referring to visual impressions, characteristic of a theatrical performance, is a common practice of Basil the Great (d. 379) in his homilies on the vices of anger, jealousy, getting rich and drunkenness. The analysis of the homilies makes it possible to extract and discuss in this article three specific rhetorical means of persuasion that were used by the preacher to present human passions in a pictorial manner: 1) introducing dialogue scenes with the participation of characters embodying the criticized faults and displaying various feelings; 2) a plastic way of presenting the characters’ passions with the use of stage movement and elements of the scenery; 3) appealing to listeners as viewers and evoking emotions in them through visual impressions. With the help of these rhetorical means, Basil presented a kind of theatrical spectacle to his listeners, arousing in them a feeling of fear of falling into the slavery of the vices criticized by the preacher. As in the ancient Greek tragedy, Basil’s homiletic teachings, thanks to their visual elements, played the role of a kind of purification of the soul from bad sentiments related to addiction to moral defects.
Keywords:
Basil the Great, emotions, moral vices, early Christian preaching, rhetoric, theatre, visualization of messageReferences
Augustinus, Enarrationes in Psalmos, ed. D.E. Dekkers – I. Fraipont, CCL 38-40, Turnhout 1956, tł. J. Sulowski, Św. Augustyn, Objaśnienia Psalmów, PSP 37-42, Warszawa 1986.
Augustinus, In Joannis evangelium tractatus CXXIV, ed. R. Willems, CCL 36, Turnhout 1954, 1-688, tł. W. Szołdrski – W. Kania, Homilie na Ewangelię św. Jana, w: Św. Augustyn, Homilie na Ewangelię i Pierwszy List św. Jana, PSP 15/1, Warszawa 1977, 27-551, PSP 15/2, Warszawa 1977, s. 9-379.
Basilius Caesariensis, De humilitate, PG 31, k. 525-540, tł. T. Sinko, Homilia o pokorze, w: Św. Bazyli Wielki, Wybór homilij i kazań, Kraków 1947, s. 177-186.
Basilius Caesariensis, De legendis gentilium libris, PG 31, 564-589, tł. R. Andrzejewski, Święty Bazyli Wielki, Do młodzieńców o korzyściach z czytania książek chrześcijańskich, VoxP 57 (2012) s. 904-921.
Basilius Caesariensis, Homilia adversus eos qui irascuntur, PG 31, 353-372, tł. T. Sinko, Homilia przeciw gniewliwym, w: Św. Bazyli Wielki, Wybór homilij i kazań, Kraków 1947, s. 130-142.
Basilius Caesariensis, Homilia de invidia, PG 31, 372-385, tł. T. Sinko, Homilia o zazdrości, w: Św. Bazyli Wielki, Wybór homilij i kazań, Kraków 1947, s. 120-129.
Basilius Caesariensis, Homilia in divites, PG 31, 277-304, tł. T. Sinko, Św. Bazylego W. Homilia przeciw bogaczom, w: Św. Bazyli Wielki, Wybór homilij i kazań, Kraków 1947, s. 71-86.
Basilius Caesariensis, Homilia in illud: Destruam horrea mea (Luc. 12, 18), PG 31, 261-277, tł. T. Sinko, Św. Bazylego W. Homilia 6. M. na słowa Ewangelii Łukasza (12, 18): „Zburzę swe spichrze, a pobuduję większe” i o chciwości, w: Św. Bazyli Wielki, Wybór homilij i kazań, Kraków 1947, s. 59-70.
Basilius Caesariensis, Homilia in Psalmum 14, PG 29, 264-280, tł. T. Sinko, Homilia na Psalm 14 i przeciw lichwiarzom, w: Św. Bazyli Wielki, Wybór homilij i kazań, Kraków 1947, s. 49-58.
Basilius Caesariensis, In ebriosos, PG 31, 444-464, tł. T. Sinko, Homilia przeciw pijaństwu, w: Św. Bazyli Wielki, Wybór homilij i kazań, Kraków, 1947, s. 143-154.
Origenes, Commentarii in Canticum canticorum, ed. L. Brésard – H. Crouzel – M. Borret, SCh 375-376, Paris 1991-1992, tłum. S. Kalinkowski, Komentarz do Pieśni nad pieśniami, w: Orygenes, Komentarz do Pieśni nad pieśniami. Homilie do Pieśni nad pieśniami, Kraków 1994, s. 7-189.
Bernardi J., La prédication des Pères Cappadociens. Le prédicateur et son auditoire, Paris 1968.
Boura T., The Relationship between Hellenism and Christianity in St. Basil’s “Speech to the Young…”, VoxP 57 (2012) s. 53-57. (Crossref)
Cameron A., Christianity and the Rhetoric of Empire: The Development of Christian Discourse, Berkeley 1991. (Crossref)
Daley B.E., Building a New City: The Cappadocian Fathers and the Rhetoric of Philanthropy, JECS 7 (1999) s. 431-461. (Crossref)
Dumitrascu N., Basil the Great. Faith, Mission and Diplomacy in the Shaping of Christian Doctrine, London – New York 2018. (Crossref)
Fedwick P.J., A Chronology of the Life and Works, w: Basil of Caesarea – Christian, Humanist, Ascetic. A Sixteen-Hundredth Anniversary Symposium, vol. I, Toronto 1981, s. 3-20.
Fortin E.L., Christianity and Hellenism in Basil the Great’s Address “Ad Adulescentes”, w: Neoplatonism and Early Christian Thought, ed. H. Blumenthal – R.A. Markus, London 1981, s. 189-203.
Gribomont J., Notes biographiques sur s. Basile le Grand, w: Basil of Caesarea – Christian, Humanist, Ascetic. A Sixteen-Hundredth Anniversary Symposium, vol. I, Toronto 1981, s. 27-34.
Hildebrand S.M., Basil of Caesarea, Grand Rapids, MI 2014.
Jasiewicz A., „Argumenta consolatoria” w pismach św. Bazylego Wielkiego, SW 47 (2010) s. 71-78.
Jürgens H., Pompa diaboli. Die lateinischen Kirchenväter und das antike Theater, Stuttgart 1972.
Kecskemeti J., L’homélie dramatisée dans la prédication grecque, CPE 74 (1999) s. 20-34.
Kecskemeti J., Personnages tragiques et personnages comiques dans les homélies dramatisées des prédicateurs grecs, „Euphrosyne” 22 (1994) s. 45-61. (Crossref)
Kerr H.T., Preaching in the Early Church, New York 1942.
Korolko M., Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990.
Lausberg H., Retoryka. Podstawy wiedzy o literaturze, tł. A. Gorzkowski, Bydgoszcz 2002.
Lech M., Znaczenie antycznej literatury greckiej w edukacji młodych chrześcijan (na podstawie „Mowy do młodzieży” Bazylego Wielkiego), „Meander” 52 (1997), s. 141-153.
Longosz S., Chrześcijańskie widowiska zastępcze w propozycji Ojców Kościoła, VoxP 67 (2017) s. 334-352. (Crossref)
Longosz S., Dramatyzowane homilie patrystyczne zalążkiem dramatu chrześcijańskiego, VoxP 65 (2016) s. 389-431. (Crossref)
Longosz S., I germi del dramma cristiano nella letteratura patristica, StPatr 31 (1997) s. 59-69.
Longosz S., Teatr miejscem kultu bóstw pogańskich w opinii autorów wczesnochrześcijańskich, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Historia” 27 (1992) t. 254, s. 135-149.
Longosz S., Teoria dramatu w pismach autorów wczesnochrześcijańskich. Wstęp, wybór tekstów, opracowanie i noty, w: O dramacie. Wybór źródeł do teorii dramatycznych, t. 1. Od Arystotelesa do Goethego. Poetyki – Manifesty – Komentarze, red. E. Udalska, Warszawa 1989, s. 113-152.
Longosz S., Wstęp. Mowa Bazylego do młodych, w: Święty Bazyli Wielki, Do młodzieńców o korzyściach z czytania ksiażek pogańskich, VoxP 57 (2012) s. 895-900. (Crossref)
Lugaresi L., Il teatro di Dio. Il problema degli spettacoli nel cristianesimo antico (II-V secolo), Brescia 2008.
Małunowiczówna L., Konsolacyjne listy św. Bazylego Wielkiego, RH 24 (1976) nr 3, s. 61-104.
Myszor W., Teatr i widowiska w ocenie greckich pisarzy kościelnych, w: Chrześcijanie a życie publiczne w Cesarstwie Rzymskim III –IV wieku, red. J. Śrutwa, Lublin 1988, s. 123-134.
Oberhelman S.M., Rhetoric and Homelies in Fourth-Century Christian Literature. Prose Rhytm, Oratorical Style, and Preaching in the Works of Ambrose, Jerome and Augustine, American Philological Association: American Classical Studies 26, Atlanta, GA 1991.
Pasquato O., Gli spettacoli in S. Giovanni Crisostomo. Paganesimo e cristianesimo ad Antiochia e Constantinopoli nel IV secolo, Roma 1976.
Perrone L., „The Bride at the Crossroads”. Origen’s Dramatic Interpretation of the Song of Songs, EthL 82 (2006) s. 69-102. (Crossref)
Riley C.L., The Rhetoric of Homiletics: Preaching, Persuasion and the Cappadocian Fathers (doctoral dissertation), Texas A&M University 2015.
Sinko T., Wstęp. Życie i pisma św. Bazylego W., w: Św. Bazyli Wielki, Wybór homilij i kazań, Kraków 1947, s. 5-33.
Staniek E., Wielcy mówcy starożytnego Kościoła. Antologia, Kraków 2007. (Crossref)
Stanula E., Widowiska w ocenie Ojców Kościoła, SaeCh 2/1 (1995) s. 7-16.
Szram M., Cnota pokory w nauczaniu greckich Ojców Kościoła IV wieku, Lublin 2014.
Śrutwa J., Widowiska epoki klasycznej w ocenie Kościoła afrykańskiego II-V wieku, RTK 27 (1980) z. 4, s. 43-56.
Wilder A., Early Christian Rhetoric: The Language of the Gospel, London 1964.
Wilson N.G., St. Basil on the Value of Greek Literature, London 1975.
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.
