Potrzeby osób starszych wyzwaniem dla systemu opieki społecznej
Monika Dorota Adamczyk
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , PolskaAbstrakt
Specyfika potrzeb osób starszych, a także odrębność problemów związanych z egzystowaniem seniorów w społeczeństwie wskazują na konieczność dostosowania usług społecznych do profilu tej grupy wiekowej. Systematycznie spadająca liczba młodych osób w wieku reprodukcyjnym i stale wzrastająca liczba seniorów wymagających wsparcia i opieki rodzą pytania o efektywność i wydolność aktualnego systemu zabezpieczenia potrzeb osób starszych w Polsce. Pytania te są tym bardziej istotniejsze, że rosnącym w wyniku zmian ludnościowych potrzebom będą towarzyszyć topniejące zasoby demograficzne służące do ich zaspokajania. Jak podkreślają demografowie, Polska należy do krajów, w których ta zmiana będzie szczególnie drastyczna, gdyż zgodnie z prognozami z jednego z najmłodszych krajów Unii Europejskiej w 2060 roku staniemy się najstarszym. Powstały w ostatnim czasie zawód opiekuna osoby starszej z jednej strony jest odpowiedzią na te potrzeby, z drugiej strony rodzi pytania dotyczące tego, czy nowe zawody w obszarze pomocy społecznej są potrzebne. Czy nie wystarczy sam pracownik socjalny? Celem artykułu jest dokonanie analizy obszarów działań profesji wspomagających zaspokajanie potrzeb osób starszych, jak również określenie różnic między nimi. Podjęta refleksja jest osadzona w kontekście takich zagadnień, jak potrzeby osób starszych i problemy opiekuńcze związane ze wspieraniem seniorów.
Słowa kluczowe:
potrzeby osób starszych, starość, starzenie się, usługi społeczneBibliografia
Chabior A. (2014), Diagnoza potrzeb jednostkowych i grupowych osób starszych, w: Starzenie się i starość w perspektywie pracy socjalnej, red. A. Chabior, A. Fabiś, J.K. Wawrzyniak, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa, s.36–44.
Flejterski P. (2005), Współczesna ekonomika usług, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Gaszyńska M., Góźdź S., Kuś M., Lesiewicz J., Zasada-Chorab A., (2009), Program nauczania. Opiekun osoby starszej, Ministerstwo Edukacji Narodowej Warszawa.
Grewiński M. (2011), Usługi społeczne i socjalne jako wspólny obszar polityki i ekonomii społecznej, „Ekonomia Społeczna”, nr 3, s.24–39.
Hall C.S., Lindzey G., Campbell J.B. (2004), Teorie osobowości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Jachimowicz V. Kostka T. (2008), Ocena poczucia własnej skuteczności u pensjonariuszy Domu Pomocy Społecznej, „Gerontologia Polska”, nr 1, s. 23–31.
Janoś-Kresło M. (2002), Usługi społeczne w procesie przemian systemowych w Polsce, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
Kowalczyk B. (2012), Modele pracy asystenta rodziny i współpracy z pracownikiem socjalnym, „Praca Socjalna”, nr 4, s. 3–15.
Kubica P. (2010), Ubóstwo i wykluczenie społeczne osób starszych. Ekspertyza przygotowana w ramach projektu „EAPN Polska – razem na rzecz Europy Socjalnej”, http://www.eapn.org.pl/expert/files/Ub%C3%B3stwo%20i%20wykluczenie%20os%C3%B3b%20starszych.pdf [dostęp: 14.02.2019].
Kubica P. Olcoń-Kubicka M. (2010), Osamotnienie osób starszych w Polsce – skala, przejawy oraz sposoby przeciwdziałania zjawisku, „Studia Humanistyczne”, nr 8, s.131–138.
Lange O. (1959), Ekonomia polityczna, t. 1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Lisowska E. (2008), Diagnostyka pedagogiczna w pracy z dzieckiem i rodziną, Wszechnica Świętokrzyska, Kielce.
Łój G. (2007), Rehabilitacja a jakość życia osób w starszym wieku, „Gerontologia Polska”, nr 4, s.153–157.
Maslow A.H. (2006), Motywacje i osobowość, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Muszlik M., Kędziora-Kornatowska K. (2006), Jakość życia przewlekle chorych pacjentów w starszym wieku, „Gerontologia Polska”, nr 4, s.185–189.
NIK, Informacja o wynikach kontroli, Usługi opiekuńcze świadczone osobom starszym w miejscu zamieszkania, https://www.nik.gov.pl/plik/id,17440,vp,20012.pdf [dostęp:04.03.2019].
Racław M., Trawkowska D. (2016), Słowo wstępne, „Polityka Senioralna”, nr 1, s.3.
Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 7 lutego 2012, https://www.mpips.gov.pl/pomoc-spoleczna/ksztalcenie-i-doskonalenie-zawodowe-pracownikow-sluzb-spolecznych/nowe-zawody-w-obszarze-pomocy-spolecznej [dostęp: 28.03.2019].
Rymaszewska J., Szmiegiel A. (2008), Potrzeby osób w starszym wieku – definicje i narzędzia oceny, „Psychogeriatria Polska”, nr 2, s.95–104.
Ruggeri M., Nose M., Bonetto C., Cristofalo D., Lasalvia A., Salvi G., Stefani B., Malchiodi F., Tansella M. (2005), Changes and predictors of change in objective and subjective quality of life: Multiwave follow-up study in community psychiatric practice. Brit J Psychiat 1870, s.121–130.
Seredyńska D. (2011), Rodzina jako kontekst rozwoju seniora, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
Standardy w pomocy (2011), Standard usług opiekuńczych dla osób starszych świadczonych w miejscu zamieszkania, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa.
Steuden S. (2014), Psychologia starzenia się i starości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Szarfenberg R. (2011), Standaryzacja usług społecznych, WRZOS, Warszawa.
Szarota Z. (2010), Starzenie się i starość w wymiarze instytucjonalnego wsparcia, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
Szarota Z. (2012), Praca socjalna a człowiek w podeszłym wieku, w: Rola pracy socjalnej w przeciwdziałaniu zjawisku wykluczenia społecznego, red. D. Błasiak, J. Piątkowska-Lipke, ROPS Województwa Śląskiego, Katowice.
Szarota Z. (2013), Specyfika pracy socjalnej z seniorami, w: Starość. Między diagnozą a działaniem, R.J. Kijak, Z. Szarota, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa, s.41–52.
Szukalski P. (2006), Zagrożenie czy wyzwanie – proces starzenia się ludności, „Polityka Społeczna”, nr 9, s.6–10.
Szukalski P. (2009), Plany zawodowe i przewidywania odnośnie do wieku przechodzenia na emeryturę, w: Przygotowanie do starości. Polacy wobec starzenia się, red. P. Szukalski, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, s.176–206.
Szulc M. (1998), Popularna encyklopedia powszechna, t. XX, Pinnex, Kraków.
Wawrzyniak J.K. (2014), Wymiar podmiotowy i społeczny starości, w: Starzenie się i starość w perspektywie pracy socjalnej, A. Chabior, A. Fabiś, J.K. Wawrzyniak, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa, s.19–29.
Zielińska-Więczkowska H., Kornatowski T. (2008), Starość jako wyzwanie, „Gerontologia Polska” , nr 3, s.131–136.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
