Cechy osobowości i kompetencje interpersonalne w przyjaźni i miłości

Aspekty profilaktyczne

Magdalena Dawidowicz

Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie , Polska



Abstrakt

W artykule przedstawione zostały wyniki badań nad powiązaniami osobowości z kompetencjami interpersonalnymi w dwóch typach bliskich relacji: przyjaźni i miłości.
Cechy osobowości okazują się ważne dla przyszłych relacji interpersonalnych młodzieży, a rozwijanie społecznych kompetencji ma profilaktyczne znaczenie wobec tzw. zachowań ryzykownych. Przykładowo: dowiedziono, że ekstrawersja jest istotna dla rozpoczynania interakcji u kobiet w przyjaźni. W przypadku mężczyzn, w romantycznych relacjach z kobietami, istotne są takie cechy osobowości jak ekstrawersja i otwartość- wiążą się z umiejętnością udzielania emocjonalnego wsparcia. Rezultaty badań wykazały, że osobowość młodzieży koreluje z kompetencjami interpersonalnymi zarówno w relacjach z najlepszym przyjacielem, jak i partnerem romantycznym.

Słowa kluczowe:

osobowość, kompetencje interpersonalne, aspekty profilaktyczne, przyjaźń, miłość

Bielecka J. (2006), Podstawowe cechy osobowości a poziom kompetencji społecznych u studentów, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia”, nr 9, s. 51-59.

Bolger N., Zuckerman A. (1995), A framework for studying personality in the stress process, „Journal of Personality and Social Psychology”, nr 69, s. 890-902.

Brzozowski P. (1997), Skala Dyrektywności Johna J. Raya. Podręcznik, Warszawa: Pracownia Testów Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Buhrmester D., Wittenberg M. T., Reis H. T., Furman W. (1988), Five domains of interpersonal competence in peer relationships, „Journal of Personality and Social Psychology”, nr 55(6), s. 991-1008.

Costa P. T., McCrae R. R. (1985), The NEO Personality Inventory manual, Odessa, Fl: Psychological Assessment Resources.

Costa P. T., McCrae R. R. (1992), Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R) and NEO Five Factors Inventory (NEO-FFI) professional manual, Odessa, Fl.: Psychological Assessment Resources.

Fiske D.W. (1949), Consistency of the factorial structures of personality ratings from different sources, „Journal of Abnormal and Social Psychology”, nr 44, s.329-344.

Friesbie S. H., Fitzpatrick J., Feng D., Crawford D. (2000), Women’s personality traits, interpersonal competence and affection for dating partners: a test of the contextual model, „Social Behavior and Personality: an International Journal”, nr 28(6), s. 585-594.

Gaś Z. (1993), Profilaktyka uzależnień, Warszawa.

Jakubowska U. (1996), Wokół pojęcia ,,kompetencja społeczna’’ – ujęcie komunikacyjne, „Przegląd Psychologiczny”, nr 36, s.29-40.

John O., Pervin L. A. (2002), Osobowość: teoria i badania, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Klinkosz W., Sękowski A. (2008), Pięcioczynnikowy model osobowości a narzędzia pomiaru Wielkiej Piątki. Głos w dyskusji w obronie modelu Big Five, „Roczniki Psychologiczne”, nr 11(1), s. 142-151.

Klinkosz W., Sękowski A. (2009), Inwentarz NEO 4 i Ustrukturalizowany Wywiad do Pięcioczynnikowej Teorii Osobowości w poradnictwie zawodowym i praktyce klinicznej, w: Diagnoza osobowości. Inwentarz NEO-PI-R w teorii i praktyce, J. Siuta (red.), s.155-174, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Klinkosz W. , Sękowski A. (2011), Inwentarze osobowości Wielkiej Piątki. w: Kwestionariusze osobowości, W. Zeidler (red.) s. 245- 276. Warszawa: Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania.

Majewicz P. (1998), Ja-inni – Skala do badania zachowań asertywnych, „Psychologia Wychowawcza”, nr 5, s. 449-454.

Matczak A. (2001), Kwestionariusz Kompetencji Społecznych. Podręcznik, Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Moreira J. M., Bernardes S., Andrez M., Aguiar P., Moleiro C., de Fätima Silva M. (1998), Social competence, personality and adult attachment style in a Portuguese sample, „Personality and Individuall Differences”, nr 24(4), s. 565-570.

Oleś M. (1998), Asertywność u dzieci w okresie wczesnej adolescencji, Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL.

Oleś P. (1994), Wielka Piątka w badaniach polskich, „Psychologia Matematyczna”, nr 6, s. 67-82.

Oleś P. (2003), Wprowadzenie do psychologii osobowości, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Prażmowska M. I. (2003), Kompetencje społeczne a obraz siebie, Lublin, KUL. Niepublikowana praca magisterska.

Ramanaiah N., Deniston W. (1993), NEO Personality Inventory profiles of assertive and nonassertive persons, „Psychological Reports“, nr 73(1), s. 336-338.

Riemann R., Allgöwer A. (1993), Eine deutschsprachige Fassung des Interpersonal Competence Questionnaire (ICQ), „Zeitschrift für Differentielle und Diagnostische Psychologie”, nr 14, s. 153-163.

Schneider R., Ackerman P., Kanfer R. (1996), To Act wisely in human relations: exploring the dimensions of social competence, „Personality and Individual Differences”, nr 21(4), s. 469-481.

Sęk H. (1988), Rola asertywności w kształtowaniu zdrowia psychicznego. Ustalenia teoretyczne i metodologiczne, „Przegląd Psychologiczny”, nr 31(3), s. 787-807.

Siek S. (1986), Struktura osobowości, Warszawa, ATK.

Szczepaniak P., Strelau J., Wrześniewski K. (1996), Diagnoza stylów radzenia sobie ze stresem za pomocą polskiej wersji kwestionariusza CISS Endlera i Parkera, „Przegląd Psychologiczny”, nr 39, s. 187-210.

Śliwak J. A. (2001), Osobowość altruistyczna. Osobowościowe korelaty altruizmu. Psychologiczne badania empiryczne, Lublin, Redakcja Wydawnictw KUL.

Śliwak J. A. (2008), Obrona własnych praw czy przekraczanie własnego ja – polemicznie o asertywności, „Łódzkie Studia Teologiczne”, nr 17.

Walter O. B., Holling H. (2008), Transitioning from Fixed-Length Questionnaires to Computer-Adaptive Versions, „Zeitschrift für Psychologie/Journal of Psychology”, nr , 216 (1), s. 22-28.

Wiechetek M. (2004), Osobowościowe uwarunkowania kompetencji społecznych. Badania empiryczne młodzieży, Niepublikowana praca magisterska, Lublin, KUL.

Zawadzki B., Strelau J., Szczepaniak P., Śliwińska M. (1998), Inwentarz osobowości NEO-FFI Costy i McCrae. Podręcznik do polskiej adaptacji, Warszawa, Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Pobierz

Opublikowane
2018-10-01


Dawidowicz, M. (2018). Cechy osobowości i kompetencje interpersonalne w przyjaźni i miłości. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych Z Siedzibą W Lublinie, 7(1), 93–106. Pobrano z https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/14900

Magdalena Dawidowicz 
Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie