Upiory w polskiej kulturze ludowej
Krzysztof Jurek
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , PolskaAbstrakt
Demonologia ludowa zakłada, że świat zmarłych i świat żywych wzajemnie się przenikają. Istoty demoniczne mają określony wpływ (pozytywny lub negatywny) na życie człowieka. Badania etnologiczne, etnograficzne, antropologiczne i socjologiczne wskazują, że postacie demoniczne stanowiły ważny element życia ludów słowiańskich i na trwale zakorzeniły się w ich kulturze. W niniejszym artykule autor opisuje osobną grupę takich postaci: upiory (wampierze, strzygonie). Zwraca uwagę na wyobrażenia upiorów w polskiej kulturze ludowej dotyczące ich wyglądu, stosunku do ludzi i sposobów obrony przed nimi.
Słowa kluczowe:
polska kultura ludowa, demonologia ludowa, upiór (wampierz, strzygoń)Bibliografia
Baranowski B. (1965), Pożegnanie z diabłem i czarownicą, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź.
Baranowski B. (1969), Życie codzienne wsi między Wartą a Pilicą w XIX wieku, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Baranowski B. (1981), W kręgu upiorów i wilkołaków, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź.
Gołębiowski Ł. (1830), Lud polski, jego zwyczaje, zabobony, Gałęziowska i Spółka, Warszawa.
Kopaliński W. (1985), Słownik mitów i tradycji kultury, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa.
Kostrzewski J. (1962), Kultura prapolska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Kotula F. (1989), Przeciw urokom. Wierzenia i obrzędy u Podgórzan, Rzeszowiaków, Lasowiaków, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
Lecouteux C. (2007), Tajemnicza historia wampirów, Wydawnictwo Bellona, Warszawa.
Łysiak W. (1993), W kręgu wielkopolskich demonów i przekonań niedemonicznych, Wydawnictwo Eco, Międzychód.
Moszyński K. (1934), Kultura ludowa Słowian, cz. II, zeszyt 1, Kraków.
Pełka L. (1963), Śladami pierwotnych wierzeń, Wydawnictwo MON, Warszawa.
Pełka L. (1987), Polska demonologia ludowa, Wydawnictwo Iskry, Warszawa.
Petoia, E. (2004), Wampiry i wilkołaki. Źródła, historia, legendy od antyku do współczesności, TaiWPN Universitas, Kraków.
Podgórska B., Podgórski A. (2005), Wielka księga demonów polskich: leksykon i antologia demonologii ludowej, Wydawnictwo KOS, Katowice.
Rożek M. (1993), Diabeł w kulturze polskiej. Szkice z dziejów motywu i postaci, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków.
Walczewska-Bińczyk I. (2011), O upiorach i strzygach w wierzeniach ludowych na terenie Małopolski w XIX w., dostępny pod adresem http://przezhistorie.pl/index.php [data pobrania 02.07.2012].
Wampir, wampiryzm (2010), dostępny pod adresem http://wiedzaiedukacja.eu/archives/32293 [data pobrania 02.07.2012].
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
