Czas wolny personelu medycznego w szpitalach – uprawnienie czy problem?
Bernadeta Piszczygłowa
Wielospecjalistyczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dekerta 1, 66-400 Gorzów Wielkopolski , PolskaAbstrakt
Praca personelu medycznego ma na celu ratowanie zdrowia i życia ludzkiego. W sytuacji kryzysowej o charakterze ogólnoświatowym, kiedy od personelu medycznego wymaga się szczególnej mobilizacji, najważniejszym zadaniem jest praca na rzecz innych. Jednak, jak wszystkie podmioty ludzkie, personel medyczny dysponuje możliwościami, które są wyczerpywalne. Pracując według określonego harmonogramu, potrzebuje on czasu wolnego na regenerację i zrekonstruowanie dobrostanu psychofizycznego. W tym przypadku kategoria czasu wolnego jest problematyczna, kiedy w podmiotach leczniczych obserwuje się pogłębiający deficyt kadr medycznych. Niniejszy artykuł ma na celu zasygnalizowanie problemu zbyt wielkiego obciążenia obowiązkami pracowniczymi oraz analizę kategorii czasu wolnego personelu medycznego w szpitalach w tym trudnym i skomplikowanym kontekście.
Słowa kluczowe:
personel medyczny, szpital, czas wolny, pracaBibliografia
Aleksandrowicz P. (2021), Dodatki covidowe od 1 listopada – interpretacja przesłanek ich przyznania w kwestii godzinowego rozliczenia pracy. Dostępny pod adresem: https://polisa.med.pl/ dodatki-covidowe, [dostęp: 22.01.2023].
Amnesty International (2020), COVID-19 i prawa człowieka. Dostępny pod adresem: https://amnesty. org.pl/covid-19-i-prawa-czlowieka/, [dostęp: 24.02.2023].
Bombol M., Dąbrowska A. (2003). Czas wolny. Konsument. Rynek. Marketing, Liber, Warszawa.
CeZ. MZ (2020), Biuletyn Statystyczny, Centrum e-Zdrowia, Warszawa. Dostępny pod adresem:
file:///C:/Users/Bernadeta/Downloads/biuletyn%20statystyczny%202020.pdf, [dostęp: 18.03.2023].
CeZ. MZ. (2021). Biuletyn Statystyczny Ministra Zdrowia, Centrum e-Zdrowia, Warszawa. Dostępny pod adresem: file:///C:/Users/Bernadeta/Downloads/biuletyn%20statystyczny% 202021.pdf, [dostęp: 18.03.2023].
CeZ. MZ. (2022). Biuletyn Statystyczny Ministra Zdrowia, Centrum e-Zdrowia, Warszawa. Dostępny pod adresem: file:///C:/Users/Bernadeta/Downloads/biuletyn%20statystyczny% 202022.pdf, [dostęp: 18.03.2023].
CIOP – Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy (2020), Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia osób pracujących w czasie pandemii COVID-19. Ogólne wytyczne i lista kontrolna, Warszawa. Dostępny pod adresem: https://www.pip.gov.pl/pl/ wiadomosci/110129,bezpieczenstwo-i-ochrona-zdrowia-osob-pracujacych-w-czasie-epidemii-covid-19.html, [dostęp: 22.01.2023].
De los Santos, J. A. A., Labrague, L. J. (2021), The Impact of Fear of COVID-19 on Job Stress, and Turnover Intentions of Frontline Nurses in the Community: A Cross-Sectional Study in the Philippines, „Traumatology”, nr 1, s. 52-59. (Crossref)
Dobska M. (2021), Zarządzanie w opiece zdrowotnej w czasie COVID-19, Wydawnictwo UEP, Poznań. (Crossref)
Drozdowski R., Frąckowiak M., Krajewski M., Kubacka M., Luczys P., Modrzyk A., Rogowski Ł., Rura P., Stamm A. (2020), Życie codzienne w czasach pandemii. Raport z drugiego etapu badań, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań.
European Observatory on Health Systems and Policies (2021), State of Health in the EU Polska. Profil systemu ochrony zdrowia. Dostępny pod adresem: https://health.ec.europa.eu/system/files/2021-12/2021_chp_poland_polish.pdf, [dostęp: 02.03.2023].
Forsal (2023), Mapa pandemii na świecie. W Polsce łączna liczba zakażonych w ciągu 14 dni jest na poziomie ponad 9 tys. nowych przypadków. Dostępny pod adresem: https://forsal.pl/lifestyle/zdrowie/ artykuly/7773926,stan-pandemii-koronawirus-swiat-gdzie-mozna-podrozowac-ranking-panstw-strefy-zagrozenia.html, [dostęp: 02.02.2023].
Gniadek A., Nawara W., Padykuła M., Malinowska-Lipień I. (2020), Polska pielęgniarka w czasie pandemii zakażeń SARS-CoV-2 – różne perspektywy wykonywania zawodu. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie 2020; 18 (2), s. 149-154. Dostępny pod adresem: file:///C:/Users/ Bernadeta/Downloads/2_ Gniadek_et-al_ZNOZ_18_2_2020-2.pdf, [dostęp: 22.01.2023]. (Crossref)
Grzelak L., Szwarc P. (2021), Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu 1(6)/2021 Wpływ pracy w czasie pandemii COVID-19 na stres personelu pielęgniarskiego. Dostępny pod adresem: file:///C:/ Users/Bernadeta/Downloads/Innowacje_1_6_2021_01-3.pdf, [dostęp: 2.01.2023]. (Crossref)
Karkowska D., Krajewski R., Karkowski T.A. (2021), Obowiązek udzielenia pomocy lekarskiej a prawo pracownika do powstrzymania się od wykonywania pracy w warunkach nieodpowiadających przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy oraz braku środków ochrony osobistej – dylematy w trakcie pandemii COVID-19. Medycyna Pracy, 2021, 72(6), s. 661–669. Dostępny pod adresem: http://medpr.imp.lodz.pl, [dostęp: 22.01.2023 r.]. (Crossref)
Kęsy M. (2018), Kompetencje menedżerskie personelu medycznego, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki, Bydgoszcz.
Lurka K. (red.). (2021), Strategie radzenia sobie pielęgniarek podczas pandemii COVID-19. Menedżer Zdrowia, 05.01.2021. Dostępny pod adresem: https://www.termedia.pl/mz/Strategie-radzenia-sobie-pielegniarek-podczas-pandemii-COVID-19,40867.html, [dostęp: 22.01.2023].
Łodzińska J. (2018), Zjawisko wypalenia zawodowego jako efekt zmian cywilizacyjnych. Studium socjologiczne na przykładzie pielęgniarek w województwie podlaskim, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa.
Mazur I. (2020), Stanowisko Stowarzyszenia Menedżerów Opieki Zdrowotnej z dnia 19.04.2020 r.w sprawie ograniczenia wieloetatowości profesjonalistów w ochronie zdrowia. Dostępny pod adresem: http://www.stomoz.pl/aktualnosci/stanowisko-stomoz-w-sprawie-wieloetatowosci-w-czasach-covid19, [dostęp: 22.01.2023].
Mikołajska M. (2021), Pielęgniarz: każdy ma już po prostu dosyć. Powrót do normalności to nasze jedyne marzenie. Dostępny pod adresem: www.medonet.pl/koronawirus/koronawirus-w-polsce,covid-19-w-polsce--praca-na-oddziale-covidowym, [dostęp: 22.01.2023].
MP (2023), Koronawirus (COVID-19) – najnowsze informacje. Medycyna praktyczna dla pacjentów,
02.2023. Dostępny pod adresem: https://www.mp.pl/pacjent, [dostęp: 09.02.2023].
MZ (2021), Wytyczne dla poszczególnych zakresów i rodzajów świadczeń. Dostępny pod adresem:
www.gov.pl/web/zdrowie/wytyczne-dla-poszczegolnych-zakresow-i-rodzajow-swiadczen, [dostęp; 22.01. 2023].
NIK (2022), Informacja o wynikach kontroli Funkcjonowanie szpitali w warunkach pandemii COVID-19. Dostępny pod adresem: https://www.nik.gov.pl/plik/id,26701,v,artykul_25465.pdf [dostęp:
01.2023].
NIK (2022), Szpitale w czasach pandemii. Dostępny pod adresem: www.nik.gov.pl/aktualnosci/ zdrowie/szpitale-w-czasach-pandemii-covid.html [dostęp: 02.02.2023].
PAP (2023), Wirusolog: pandemia koronawirusa to nie jest ostatnia epidemia. data publikacji: 08.01.2023. Dostępny pod adresem: https://www.medonet.pl/koronawirus/koronawirus-w-polsce,wirusolog--pandemia-koronawirusa-to-nie-jest-ostatnia-epidemia,artykul, 05662929.html, [dostęp: 23.01.2023].
Pięta J. (2014), Pedagogika czasu wolnego. Wydanie III zaktualizowane, Wydawnictwo FREL, Warszawa.
Rek T. (2014), Art. 97. W: Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz, wyd. II. LEX. Dostępny pod adresem: https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/komentarze/ustawa-o-dzialalnosci-leczniczej-komentarz-587319066, [dostęp: 22.01.2023].
Rybarczyk-Szwajkowska A., Staszewska A., Timler M., Rydlewska-Liszkowska I. (2021), Zmiany organizacyjno-finansowe w pracy personelu medycznego podstawowej opieki zdrowotnej w okresie pandemii COVID-19 w Polsce. Medycyna Pracy, 2021; 72(5), s. 591–604, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Medycyna Pracy 2021; 72 (5), s. 591–604. Dostępny pod adresem: http://medpr.imp.lodz.pl, [dostęp: 22.01.2023]. (Crossref)
Rynek zdrowia (2023), Koronawirus w Polsce 18 lutego. Nowe dane Ministerstwa Zdrowia.Dostępny pod adresem: https://www.rynekzdrowia.pl/Choroby-zakazne/Koronawirus-w-Polsce-23-lutego-Raport-Ministerstwa-Zdrowia,242746,22.html, [dostęp: 23.02.2023].
Sztompka P. (2016), Kapitał społeczny. Teoria przestrzeni międzyludzkiej, Wydawnictwo Znak, Kraków.
The Royal College of Physicians and Surgeons of Canada. Dostępny pod adresem: https://www.royalcol-lege.ca/rcsite/home-e, [dostęp: 18.02.2021].
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, Dz.U.2022 poz. 633, dostępny pod adresem: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20111120654, [dostęp: 22.01.2023].
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz.U.2022 poz. 2140. Dostępny pod adresem: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19740240141, [dostęp: 22.01.2023].
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Dz.U. 1997 nr 123 poz. 776. Dostępny pod adresem: https://isap.sejm.gov.pl/ isap.nsf/ DocDetails.xsp?id=wdu19971230776, [dostęp: 03.02.2023].
Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, Dz.U. 1997 nr 28, poz. 152. Dostępny pod adresem: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970280152, [dostęp: 20.06.2021].
Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym, Dz.U.2022 poz. 1720. Dostępny pod adresem: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu 20061911 410, [dostęp: 22.01.2023].
Wasik J., Koweszko T. (2021), Analiza stanu zdrowia psychicznego i problemów ze snem wśród personelu pielęgniarskiego i położniczego w dobie pandemii COVID-19. Psychiatria, Wydział Nauk o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Dostępny pod adresem: https://journals.viamedica.pl/ psychiatria/article/view/ PSYCH.a2021.0046, [dostęp: 25.01.2023]. (Crossref)
Winiarski M. (1979), Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży w rejonie zamieszkania, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
Zabielska P., Bażydło M., Karakiewicz A., Grochans E., Jurczak A., Rotter I. (2014), Nurses` health in shift work, „Journal of public health, nursing and medical rescue”, nr 3, s. 11–17.
Wielospecjalistyczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dekerta 1, 66-400 Gorzów Wielkopolski
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.