Etyczne podstawy polityki ekologicznej

Jacek Leszek Łapiński

Wydział Nauk Przyrodniczych i Technicznych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, ul. Konstantynów 1H, 20-708 Lublin , Polska

Ewa Albińska

Instytut Socjologii, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków , Polska


Abstrakt

W artykule zwraca się uwagę na politykę ekologiczną, szczególnie realizowaną w XX oraz XXI wieku. Rozważania odnoszą się do kwestii etycznych podstaw działalności politycznej, chroniącej środowisko przyrodnicze. W tym kontekście, artykuł koncentruje się na dwóch grupach zasad: przyjętych regulacji prawno-politycznych (dotyczących polityki ekologicznej) oraz unormowań etycznych (w ramach etyki ogólnej i stosowanej, w tym ekologicznej), zestawiając je ze sobą. Analizy przedstawionych treści zostaną dokonane w odniesieniu do sytuacji obserwowanej w Polsce.

Słowa kluczowe:

etyka ekologiczna, etyka ogólna, etyka stosowana, ochrona środowiska przyrodniczego, polityka ekologiczna, zasady etyczne, zasady polityczne



Agenda 2030, https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/agenda-2030.

Alberski R. (1996), Polityka ochrony środowiska w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Prawa Ochrony Środowiska, Wrocław.

Albińska E. (2005), Człowiek w środowisku przyrodniczym i społecznym. Zarys problematyki ekologii społecznej, Wydawnictwo KUL, Lublin.

Albińska E. (2023), Etyka społeczna i polityczna a kierunki rozwoju zrównoważonego, „Edukacja Etyczna”, nr 1, s. 192-230.

Albińska E. (2021), Odpowiedzialność za środowisko przyrodnicze w aspekcie prawnym oraz etycznym, „Edukacja Etyczna”, nr 18, s. 178-199.

Albińska E. (2008), Organizacja funkcjonowania gminy zgodnie z zasadą rozwoju zrównoważonego, w: Kultura a rynek, red. S. Partycki, t. 2, Wydawnictwo KUL, Lublin, s. 310-316.

Arystoteles (1964), Polityka z dodaniem pseudo-arystotelesowskiej ekonomiki, przeł. L. Piotrowicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Bortkiewicz P. (i in.) (2023), Tyrania postępu, Biały Kruk, Kraków

Cele zrównoważonego rozwoju, https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/cele-zrownowazonego-rozwoju.

Człowiek i jego środowisko. Raport Sekretarza Generalnego ONZ U’Thanta z 26 V 1969 roku, „Biuletyn Specjalny Komitetu do spraw UNESCO” 1969.

Deklaracja Sztokholmska. Uchwała Konferencji Sztokholmskiej z dnia 14 czerwca 1972 roku dotycząca naturalnego środowiska człowieka, [online] http://www.wolfpunk.most.org.pl/deksztok.htm

Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju – Polska 2030. Trzecia Fala Nowoczesności (2013), Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Warszawa.

Dobrzańska B., Dobrzański G., Kiełczewski D. (2009), Ochrona środowiska przyrodniczego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Dokumenty Końcowe Konferencji Narodów Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój” Rio de Janeiro, 3-14 czerwca 1992 (1998), Wydawnictwo Instytutu Ochrony Środowiska, Warszawa.

Europejski Zielony Ład. Aspirowanie do miana pierwszego kontynentu neutralnego dla klimatu, https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/european-green-deal_pl.

Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.Urz. L 206 z 22.07.1992).

Grabowska G. (2001), Europejskie prawo środowiska, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa.

Kenig-Witkowska M. M. (2005), Prawo środowiska Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz.U. 1997, Nr 78, poz. 483).

Kowalczyk S. (1994), Człowiek a społeczność. Zarys filozofii społecznej, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.

Kozłowski S. (2000), Ekorozwój. Wyzwanie XXI wieku, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Kozłowski S. (2003), Ochrona środowiska Unia Europejska – Polska. Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus” przy Prezydium PAN, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.

Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2030. Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony (2019), Warszawa file:///C:/Users/U%C5%BCytkownik/Downloads/KSRR_streszczenie_polski.pdf.

Krajowy Plan Gospodarowania Odpadami 2014 (MP 2010 Nr 101 poz.1183).

Lisowska A. (2005), Polityka ochrony środowiska Unii Europejskiej. Podstawy instytucjonalne i programowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Łapiński J. L., Albińska E. (2023), Społeczeństwo nieodległej przyszłości: przesłanki i możliwe scenariusze, „Zeszyty Naukowe ANSiM”, nr 1, s. 33-47. (Crossref)

Machiavelli N. (1972), Wybór pism, oprac. K. Żaboklicki, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Matuszewski P. (2002), Szczyt Ziemi w Johannesburgu – rozczarowanie czy nadzieja na przyszłość?, „Przegląd Komunalny”, nr 10, s. 22-23.

Nasza wspólna przyszłość. Raport Światowej Komisji do Spraw Środowiska i Rozwoju, red. G. H. Brundtland (1991), Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.

Organizacja ochrony środowiska (2011), red. M. Rudnicki, Wydawnictwo KUL, Lublin.

Paczuski R. (2001), Prawo ochrony środowiska, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz.

Paczuski R. (2008), Ochrona środowiska. Zarys wykładu. Z uwzględnieniem obowiązującego porządku prawnego od dnia uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz.

Pakiet „Gotowi na 55”, https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/897CE040E89D255AC12587F3002C4B73/$file/BE_045_NS_006.pdf.

Polityk (2001), w: Praktyczny Słownik Współczesnej Polszczyzny, red. H. Zgółkowa, t. 30, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań, s. 228-230.

Polityka ekologiczna państwa (1991), Urząd Rady Ministrów, Warszawa.

Polityka ekologiczna państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 (MP 2009 Nr 34 poz. 501).

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku (2015), Ministerstwo Gospodarki, Warszawa.

Polska 2025. Długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju (2000), Wydawnictwo RM, Warszawa.

Program wodno-środowiskowy kraju (2010), Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Warszawa.

Ricken F. (2001), Etyka ogólna, tłum. P. Domański, Wydawnictwo Antyk, Kęty.

Strategia Goeteborska – „Zrównoważona Europa dla lepszego świata: Strategia Zrównoważonego Rozwoju Unii Europejskiej” 16. COM (2001) 264.

Strategia Lizbońska – Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 lutego 2008 roku w sprawie wkładu w debatę dotyczącą strategii lizbońskiej na wiosennym szczycie Rady Europejskiej w 2008 r. (Dz. Urz. UE 2009 C 184 E/06).

Strategia na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 roku), przyjęta uchwałą Rady Ministrów w dniu 14 lutego 2017 roku, Warszawa.

Stochlak J., Podolak M. (2006), Ochrona środowiska w Polsce. Studium prawno-politologiczne. Stan prawny na dzień 1 czerwca 2006, Wydawnictwo UMCS, Lublin.

Sutor B. (1994), Etyka polityczna. Ujęcie całościowe na gruncie chrześcijańskiej nauki społecznej, tłum. A. Marcol, Wydawnictwo Fundacji ATK Kontrast, Warszawa.

Szczyt Ziemi Rio+20: Przyszłość jakiej chcemy, https://odpowiedzialnybiznes.pl/publikacje/szczyt-ziemi-rio20-przyszlosc-jakiej-chcemy/.

Traktat Amsterdamski zmieniający Traktat o Unii Europejskiej, Traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie i niektóre związane z nimi akty (Dz.Urz. C 340 z 10.11.1997).

Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy (Dz.Urz. UE 2004 C 310).

Traktat z Maastricht o Unii Europejskiej z 7 lutego 1992r. (Dz.Urz. C 326 z 26.10.2012).

Traktat z Nicei, zmieniający Traktat o Unii Europejskiej, Traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie i niektóre związane z nimi akty (Dz.U. 2004 Nr 90 poz.864 zał. tom II).

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku, o ochronie przyrody (Dz. U. 2004, Nr 92, poz. 808).

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2008, Nr 25, poz. 150, z późn. zm.).

Wróblewski Z. (2013), Natura i wartości. Stanowiska i argumenty w etyce ekologicznej, w: Etyka stosowana. Metody i problemy, red. B. Chyrowicz, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, s. 287-304.


Opublikowane
2024-10-01


Łapiński, J. L., & Albińska, E. (2024). Etyczne podstawy polityki ekologicznej. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych Z Siedzibą W Lublinie, 13(1), 187–205. https://doi.org/10.58562/zns.18297

Jacek Leszek Łapiński 
Wydział Nauk Przyrodniczych i Technicznych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, ul. Konstantynów 1H, 20-708 Lublin
Ewa Albińska 
Instytut Socjologii, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków


Inne teksty tego samego autora