Wokół kobiety, honoru i seksualności we współczesnym Iranie

Karolina RAKOWIECKA-ASGARI

Zakład Iranistyki, Instytut Orientalistyki, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Jagielloński, ul. Podwale 7, 31-118 Kraków , Polska

Abstrakt

Artykuł porusza złożony problem seksualności we współczesnym Iranie. Pomimo dyskryminującego kobiety prawa w Republice Islamskiej rozwijają się paralelnie zróżnicowane dyskursy o seksualności, tak tradycyjne, jak i modernistyczne. Odgrywają one nie od dziś istotną rolę w debatach polityczno-społecznych. Ze względu na rozdźwięk między islamską otwartością na seksualne potrzeby człowieka a opresyjną polityką wobec przejawów heterospołecznych zachowań w przestrzeni publicznej szariat wymaga nowych interpretacji dostosowanych do zmieniających się realiów życia społeczeństwa irańskiego. W niektórych dziedzinach życia państwo jest mniej restrykcyjne niż konserwatywne społeczeństwo. Odnajdując powiązania kobiecej seksualności z kulturowymi koncepcjami honoru i pozycji społecznej (nāmus, āberu, heisijat), artykuł ukazuje lęki i napięcia na tym polu wynikające ze współistnienia tradycyjnych regulacji, przemian społecznych i zaniku przestrzennej kontroli kobiet. Wobec uznania kobiecego libido za potencjalnie niszczycielskie oraz powiązania interesu rodziny z płodnością kobiety znalazły się w samym centrum dyskursu władzy w zastosowanym w artykule rozumieniu Michela Foucaulta.

Słowa kluczowe:

kobiety w Iranie, nāmus, honor, seksualność w Iranie, współczesny Iran