Annotazioni sul testo del Salmo 17
Stanisław Bazyliński
Papieski Wydział Teologiczny Świętego Bonawentury w Rzymie , Włochyhttps://orcid.org/0000-0002-1851-9519
Abstrakt
On the basis of the Hebrew manuscripts and other ancient textual witnesses, this article singles out and discusses many text-critical and translational issues regarding Psalm 17, dwelling particularly upon vv.11 and 14. For v.11, the author accepts the conjectural reading אִשְּׁרוּנִי עתַָּה סְבָבוּנִ י , “they have advanced/moved against me, now, they have encircled me”. For v.14, the author gives preference to the qere וּצְפוּנְךָ with the collective meaning: “and your protected ones”.
Słowa kluczowe:
Psalm 17, textual criticism, textual transmission, אִשְּׁרוּנִי, וּצְפוּנְךָBibliografia
Alonso Schökel, L., Diccionario bíblico hebreo-español, 2a ed. (Madrid: Trotta 1999) (= DBHE).
Alter, R., The Hebrew Bible. III. Writings – Ketuvim. A Translation with Commentary (New York – London: Norton 2019).
Aparicio Rodríguez, Á., Comentario filológico a los Salmos y al Cantar de los Cantares (Madrid: Biblioteca de Autores Cristianos 2012).
Attard, S.M., «From Well-fed Lions to Sitting Ducks. A Study of Complex Metaphors in Psalm 17», Networks of Metaphors in the Hebrew Bible (a cura di D. Verde – A. Labahn) (Bibliotheca Ephemeridum theologicarum Lovaniensium 309; Leuven – Paris – Bristol, CT: Peeters 2020) 173–191.
Barthélemy, D. et al., Critique textuelle de l’Ancien Testament. IV. Psaumes (Orbis biblicus et orientalis 50/4; Fribourg: Academic Press – Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 2005).
Bauer, H. – Leander, P., Historische Grammatik der hebräischen Sprache des Alten Testaments (Halle an d.S.: Niemeyer 1922) (= BL).
Baumgartner, W. et al., Hebräisches und aramäisches Lexikon zum Alten Testament (Leiden: Brill 1967–1996) I-V (= HALAT).
Biblia Sacra iuxta latinam Vulgatam versionem ad codicum fidem... cura et studio monachorum abbatiae pontificiae s. Hieronymi in Urbe ordinis sancti Benedicti edita. Liber Psalmorum (Romae: typis Polyglottis Vaticanis 1953) X.
Bons, E., «Psalm 16[17]», Septuaginta Deutsch. Erläuterungen und Kommentare zum griechischen Alten Testament (a cura di M. Karrer – W. Kraus) (Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft 2011) 1534–1537 (= LXX-D).
Briggs, C.A. – Briggs, E.G., A Critical and Exegetical Commentary on the Book of Psalms (The International Critical Commentary; Edinburgh: Clark 1907) I.
Brown, F. – Driver, S.R. – Briggs, C.A., A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament (Oxford: Clarendon 1906) (= BDB).
Cañas Reíllo, J.M., «Vetus Latina», The Hebrew Bible. I/C. Writings (a cura di A. Lange – E. Tov) (Textual History of the Bible 1; Leiden – Boston, MA: Brill 2017) 115–119.
Carbajosa, I., «Peshitta», The Hebrew Bible. I/C. Writings (a cura di A. Lange – E. Tov) (Textual History of the Bible 1; Leiden – Boston, MA: Brill 2017) 93–98.
Clines, D.J.A., The Dictionary of Classical Hebrew (Sheffield: Sheffield Academic Press 1996, 2001, 2007, 2010, 2011) III, V, VI, VII, VIII (= DCH).
Clines, D.J.A., The Dictionary of Classical Hebrew Revised (Sheffield: Sheffield Phoenix Press 2019) II (= DCHR).
Craigie, P.C., Psalms I (1–50) (Word Biblical Commentary 19; Waco, TX: Word Books 1983).
Dahood, M., Psalms I (The Anchor Bible 16; Garden City, NY: Doubleday 1966).
de Rossi, J.B., Variae lectiones Veteris Testamenti (Parmae: ex Regio typographeo 1788) IV.
Díez Merino, L. (a cura di), Targum de Salmos. Edición Príncipe del Ms. Villa-Amil n. 5 de Alfonso de Zamora (Bibliotheca Hispana Bíblica 6; Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas 1982).
Driver, G.R., «Notes on the Psalms. I. 1–72», Journal of Theological Studies 43 (1942) 149–160.
Driver, G.R., «The Root פרץ in Hebrew», Journal of Theological Studies 25 (1924) 177–178.
Favale, A., Dio d’Israele e dei popoli. Anti-idolatria e universalismo nella prospettiva di Ger 10,1-16 (Analecta Biblica Dissertationes 211; Roma: Gregorian & Biblical Press 2016).
García Martínez, F. – Tigchelaar, E.J.C. – van der Woude, A.S. (a cura di), Qumran Cave 11. II. 11Q2–18, 11Q20–30 (Discoveries in the Judaean Desert 23; Oxford: Clarendon Press 1998) (= DJD 23).
Gesenius, W., Hebräisches und aramäisches Handwörterbuch über das Alte Testament bearbeitet von F. Buhl, 17a ed. (Berlin – Göttingen – Heidelberg: Vogel 1962) (= Gesenius).
Gesenius, W., Hebräisches und aramäisches Handwörterbuch über das Alte Testament, 18a ed. (Berlin – Heidelberg: Springer 1987–2010) I-VI (= Ges18).
Gesenius, W., Thesaurus philologicus criticus linguae hebraeae et chaldaeae Veteris Testamenti, 2a ed. (Lipsiae: sumtibus typisque Vogelii 1829–1853) I-III (= Gesenius Thes.).
Gesenius, W. – Kautzsch, E., Hebräische Grammatik, 28a ed. (Leipzig: Vogel 1908) (= GK).
Glück, J.J., «Das Verb PRṢ in the Bible and in the Qumran Literature», Revue de Qumrân 5 (1964–65) 123–127.
Gunkel, H., Die Psalmen, 4a ed., 6a ed. (Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 1929, 1986).
Harland, P.J., «Robber or Violent Man? A Note on the Word pārîṣ», Vetus Testamentum 46 (1996) 530–534.
Herkenne, H., Das Buch der Psalmen (Die Heilige Schrift des Alten Testaments 5/2; Bonn: Hanstein 1936).
Holmes, R. – Parsons, J., Vetus Testamentum Graecum cum variis lectionibus (Oxonii: e typographeo Clarendoniano 1823) III.
Hossfeld, F.-L. – Zenger, E., Die Psalmen. I. Psalm 1–50 (Neue Echter Bibel; Würzburg: Echter 1993).
Houbigant, C.-F., Notae criticae in universos Veteris Testamenti libros (Francofurti ad Moenum: apud Varrentrapp 1777) II.
Jenni, E., Die hebräische Präpositionen. I. Die Präposition Beth (Stuttgart – Berlin – Köln: Kohlhammer 1992).
Jenni, E., Die hebräische Präpositionen. III. Die Präposition Lamed (Stuttgart – Berlin – Köln Kohlhammer 2000).
Joüon, P. – Muraoka, T., A Grammar of Biblical Hebrew (Revised Edition) (Subsidia Biblica 27; Roma: Editrice Pontificio Istituto Biblico 2006) (= JM).
Kennicott, B., Vetus Testamentum Hebraicum cum variis lectionibus (Oxonii: e typographeo Clarendoniano 1780) II (= Kennicott).
Kirkpatrick, A.F., The Book of Psalms. I. Psalms I–XLI (The Cambridge Bible for Schools and Colleges; Cambridge: University Press 1906).
Kissane, E.J., «Some Critical Notes on Psalm XVII», Biblica 9 (1928) 89–96.
König, E., Hebräisches und aramäisches Wörterbuch zum Alten Testament (Leipzig: Dieterich 1931).
König, E., Historisch-comparative Syntax der hebräischen Sprache (Leipzig: Hinrichs 1897).
König, E., Die Psalmen (Gütersloh: Bertelsmann 1927).
Kraus, H.-J., Psalmen, 6a ed. (Biblischer Kommentar Altes Testament 15/1; Neukirchen-Vluyn: Neukirchener 1989).
Leveen, J., «The Textual Problems of Psalm XVII», Vetus Testamentum 11 (1961) 48–54.
Lindblom, J., «Bemerkungen zu den Psalmen I», Zeitschrift für die alttestamentliche Wissenschaft 59 (1942–1943) 1–13.
Lorenzin, T., I Salmi. Nuova versione, introduzione e commento (I Libri Biblici. Primo Testamento 14; Milano: Paoline 2000).
Loretz, O. – Xella, P., «Beschwörung und Krankenheilung in RIH 78/20», Materiali lessicali ed epigrafici – I (Collezione di Studi Fenici 13; Roma: Consiglio Nazionale delle Ricerche 1982) 37–46.
Lust, J. – Eynikel, E. – Hauspie, K., A Greek-English Lexicon of the Septuagint (Revised Edition) (Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft 2003).
Mannati, M. – de Solms, É., Les Psaumes (Cahiers de la Pierre-qui-Vire; Paris: Desclée de Brouwer 1966) I.
Meade, J.M., «Hexaplaric Greek Translations», The Hebrew Bible. I/C. Writings (a cura di A. Lange – E. Tov) (Textual History of the Bible 1; Leiden – Boston, MA: Brill 2017) 98–103.
Meyer, R., Hebräische Grammatik, 3a ed. (Sammlung Göschen 764/764a/764b; Berlin: De Gruyter 1969) II.
Muraoka, T., A Greek-English Lexicon of the Septuagint (Louvain – Paris – Walpole, MA: Peeters 2009).
Nicolotti, A. (a cura di), «Ψαλμοί – Salmi. Introduzione traduzione e note», La Bibbia dei Settanta. III. Libri poetici (a cura di C. Martone) (Antico e Nuovo Testamento 16; Brescia: Morcelliana 2013) 21–401 (= LXX-IT).
Oppenheim, A.L. et al., The Assyrian Dictionary (Chicago, IL: The Oriental Institute – Glückstadt: Augustin 1971, 1977) VIII, X/2 (= CAD).
van der Ploeg, J., «Le psaume xvii et ses problèmes», 1940 כה – כ 1965 (Oudtestamentische Studiën 14; Leiden: Brill 1965) 273–295.
Podechard, E., Le Psautier. Notes critiques. I. Psaumes 1–75 (Bibliothèque de la Faculté Catholique de Théologie de Lyon 4; Lyon: Facultés Catholiques 1949).
Rashi, Ibn Ezra e Kimchi, si veda M. Cohen (a cura di), Mikra’ot Gedolot ‘Haketer’: Psalms. I-II. A Revised and Augmented Scientific Edition (Ramat-Gan: Bar Ilan University 2003).
Rogers, J., «Vulgate», The Hebrew Bible. I/C. Writings (a cura di A. Lange – E. Tov) (Textual History of the Bible 1; Leiden – Boston, MA: Brill 2017) 104–110.
Rosenmüller, E.F.C., Psalmi annotatione perpetua illustrati, 2a ed. (Scholia in Vetus Testamentum 4/1; Lipsiae: sumptibus Barthii 1821).
Sabatier, P. (a cura di), Bibliorum sacrorum latinae versiones antiquae seu Vetus Italica (Parisiis: apud Franciscum Didot 1751) II.
de Sainte-Marie, H. (a cura di), Sancti Hieronymi Psalterium iuxta Hebraeos (Collectanea Biblica Latina 11; Roma: Abbaye Saint-Jérôme – Città del Vaticano: Libreria Vaticana 1954).
Schleusner, J.F., Novus thesaurus philologico-criticus: sive, lexicon in LXX et reliquos interpretes Graecos, ac scriptores apocryphos Veteris Testamenti, 2a ed. (Londini: Duncan 1829) I-III (= Schleusner).
Schroer, S., In Israel gab es Bilder. Nachrichten von darstellender Kunst im Alten Testament (Orbis biblicus et orientalis 74; Freiburg: Universitätsverlag – Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 1987).
von Soden, W., Akkadisches Handwörterbuch (Wiesbaden: Harrassowitz 1965, 1972, 1981) I-III (= AHw).
Smith, J., «Septuagint», The Hebrew Bible. I/C. Writings (a cura di A. Lange – E. Tov) (Textual History of the Bible 1; Leiden – Boston, MA: Brill 2017) 82–88.
Stec, D.M., «Targum», The Hebrew Bible. I/C. Writings (a cura di A. Lange – E. Tov) (Textual History of the Bible 1; Leiden – Boston, MA: Brill 2017) 88–93.
Stec, D.M. (a cura di), The Targum of Psalms (The Aramaic Bible 16; London – New York: Clark 2004).
Strawn, B.A., «Textual History of Psalms», The Hebrew Bible. I/C. Writings (a cura di A. Lange – E. Tov) (Textual History of the Bible 1; Leiden – Boston, MA: Brill 2017) 5–23.
Toll, C., «Die Wurzel PRṢ in Hebräischen», Orientalia Suecana 21 (1972) 73–86.
van Uchelen, N.A., Psalmen. I. 1–40, 3 ed. (De prediking van het Oude Testament; Nijkerk: Callenbach 1986).
Waltke, B.K. – O’Connor, M., An Introduction to Biblical Hebrew Syntax (Winona Lake, IN: Eisenbrauns 1990) (= IBHSy).
Wutz, F., Die Psalmen (München: Kösel 1925).
Zorell, F., Lexicon Hebraicum et Aramaicum Veteris Testamenti (Romae: Pontificium Institutum Biblicum 1984) (= Zorell).
Papieski Wydział Teologiczny Świętego Bonawentury w Rzymie https://orcid.org/0000-0002-1851-9519
Licencja
- Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r., Autor publikacji udziela Wydawcy czasopisma „The Biblical Annals” niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z składanego do publikacji Utworu przez czas nieokreślony na nieograniczonym terytorium na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalenia Utworu, zwielokrotnienia Utworu dowolną techniką (w tym m.in. drukiem oraz w formie zapisu elektronicznego) na wszelkich znanych nośnikach (w tym m.in. informatycznych, elektronicznych i poligraficznych) oraz we wszelkich systemach informatycznych (szczególnie typu Internet);
b) w zakresie wprowadzenia Utworu do pamięci komputera, rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu, wprowadzenia do obrotu Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
c) w zakresie publicznego wykonania, odtwarzania, wystawiania i wyświetlania Utworu, użyczaniu, najmu i dzierżawy Utworu oraz egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
d) w zakresie udostępniania, wprowadzanie do obrotu i rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu za pośrednictwem sieci informatycznych, w szczególności typu Internet, w tym promocji lub reklamy Utworu, czasopisma lub Wydawcy. - Ponadto, Autor nieodpłatnie zezwala Wydawcy na korzystanie i rozporządzanie opracowaniami Utworów.
- Wydawca może udzielać sublicencji.
- Osoby trzecie z Utworów oraz z innych materiałów zawierających lub powstałych w oparciu o Utwory mogą korzystać zgodnie ze wzorcem licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 (znanej również jako CC-BY).
