What Are the Maccabean Insurgents Fighting For? The Theological Meaning of νομίμων in 1 Macc 3:21
Janusz Nawrot
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-2498-5081
Abstrakt
In the discussed verse 1 Macc 3:21, there are two main motivations for the struggle of Judah Maccabee and his compatriots against the Seleucid army of Antiochus IV Epiphanes. The text combines the struggle for the physical existence of Jews with the defence of native customs established on the foundations of the Mosaic Law. There is a clear indissolubility of life and faith in the Jewish consciousness. One cannot survive without one’s own religious tradition, which is the basis of national identity. This article aims to explore the meaning of the Greek adjective νόμιμος, -η, -ον, appearing in the analysed verse of the the book, as substantive (τὸ) νόμιμον, "custom" especially in the plural τὰ νόμιμα, "customs, usages, norms". This term will be presented from a theological and historical perspective in search of an answer to the question about its content and implied meaning in the speech of Judah to his countrymen before the beginning of the battle of Beth-Choron. This content will be both the justification of the struggle undertaken and its importance in the history of Israel in the middle of the 2nd century BC.
Słowa kluczowe:
Old Testament, Septuagint, First Book of Maccabees, Mosaic Law, Judah MaccabeeBibliografia
Abramowiczówna, Z. (ed.), Słownik grecko-polski (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1958) III.
Allen, L.C., Ezekiel 1–19 (Word Biblical Commentary 28; Dallas, TX: Word Books 1994).
Allen, L.C., Jeremiah (The Old Testament Library; Louisville, KY – London: Westminster John Knox 2008).
Andersen, F.I. – Freedman, D.N., Hosea. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 24; New York et al.: Doubleday 1980). (Crossref)
Andersen, F.I. – Freedman, D.N., Micah. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 24E; New York et al.: Doubleday 2000). (Crossref)
Ashley, T.R., The Book of Numbers (The New International Commentary on the Old Testament; Grand Rapids, MI: Eerdmans 1993).
Assmann, J., Violence et monothéisme (Paris: Bayard 2009).
Bailly, A., Dictionnaire grec-francais, 26 ed. (Paris: Hachette 1963).
Bar-Kochva, B., Judas Maccabaeus. The Jewish Struggle Against the Seleucids (Cambridge et al.: Cambridge University Press 2002).
Barclay, J.M.G., Jews in the Mediterranean Diaspora. From Alexander to Trajan (323 BCE–117 CE) (Berkeley, CA – Los Angeles, CA – London: University of California Press 1999).
Barker, K.L. – Bailey, W., Micah – Nahum – Habakkuk – Zephaniah. An Exegetical and Theological Exposition of Holy Scripture (The New American Commentary 20; Nashville, TN: Broadman & Holman 1999).
Bartlett, J.R., The First and Second Books of the Maccabees (The Cambridge Bible Commentary; Cambridge: University Press 1973).
Baslez, M.-F., Prześladowania w starożytności. Ofiary – bohaterowie – męczennicy (trans. E. Łukaszyk) (Kraków: WAM 2009).
Bederman, D.J., Custom as a Source of Law (Cambridge: Cambridge University Press 2010). (Crossref)
Block, D.I., The Book of Ezekiel. Chapters 1–24 (New International Commentary on the Old Testament; Grand Rapids, MI – Cambridge: Eerdmans 1997).
Bons, E., “The ‘Historical and Theological Lexicon of the Septuagint’ (HTLS),” E. Bons – R. Hunziker-Rodewald – J. Joosten, Biblical Lexicology. Hebrew and Greek. Semantics – Exegesis – Translation (Beihefte zur Zeitschrift für die alttestamentliche Wissenschaft 443; Berlin – New York: De Gruyter 2015) 357–367. (Crossref)
Bons, E. (ed.), Historical and Theological Lexicon of the Septuagint (Tübingen: Mohr Siebeck 2020) I–II. (Crossref)
Cazevitz, M. – Dogniez, C. – Harl, M. (trans.), Les Douze Prophètes. Aggée – Zacharie (La Bible d’Alexandrie 23/10–11; Paris: Cerf 2007).
Cohen, S.J.D., From the Maccabees to the Mishnah (Philadelphia, PA: Westminster 1989).
Cole, R.D., Numbers. An Exegetical and Theological Exposition of Holy Scripture (The New American Commentary 3B; Nashville, TN: Broadman & Holman 2000).
Collins, J.J., Jewish Cult and Hellenistic Culture. Essays on the Jewish Encounter with Hellenism and Roman Rule (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 100; Leiden: Brill 2005). (Crossref)
Cooper Sr., L.E., Ezekiel. An Exegetical and Theological Exposition of Holy Scripture (The New American Commentary 17; Nashville, TN: Broadman & Holman 1994).
Doran, R., “The First Book of Maccabees,” The New Interpreter’s Bible. A Commentary in Twelve Volumes (eds. L.E. Keck – D.L. Petersen) (Nashville, TN: Abingdon 1996) IV, 1–178.
Fairweather, W. – Sutherland Black, J., The First Book Of Maccabees. With Introduction and Notes (Cambridge: University Press 1897).
Feldman, L.H., Jew & Gentile in the Ancient World. Attitudes and Interactions from Alexander to Justinian (Princeton, NJ: Princeton University Press 1993). (Crossref)
Feldman, L.H., Judaism and Hellenism Reconsidered (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 107; Leiden – Boston, MA: Brill 2006). (Crossref)
Firestone, R., Holy War in Judaism. The Fall and Rise of a Controversial Idea (Oxford: Oxford University Press 2012). (Crossref)
Flawiusz, J., Dawne dzieje Izraela (trans. Z. Kubiak – J. Radożycki) (Poznań – Warszawa – Lublin: Księgarnia św. Wojciecha 1979).
Goldstein, J.A., I Maccabees. A New Translation with Introduction and Commentary (Anchor Bible 41; Garden City, NY: Doubleday 1976). (Crossref)
Greenberg, M., Ezekiel, 1–20. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 22;
Garden City, NY: Doubleday 1983).
Greenwald, Z., Shaarei Halachah. A Summary of Laws for Jewish Living ( Jerusalem – New York: Feldheim 2000).
Gutbrod, W., “νόμιμоς,” Theological Dictionary of the New Testament (eds. G. Kittel – G. Friedrich; trans. G.W. Bromiley) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1967) IV, 1088–1089.
Harl, M., “La langue de la Septante,” La bible grecque des Septante. Du judaïsme hellénistique au christianisme ancien (eds. M. Harl – G. Dorival – O. Munnich) (Initiation au christianisme ancien; Paris: Cerf 1988) 223–266.
Hartley, J.E., Leviticus (Word Biblical Commentary 4; Dallas, TX: Word Books 1992).
Hengel, M., Judaism and Hellenism. Studies in their Encounter in Palestine during the Early Hellenistic Period. I. Text. II. Notes & Bibliography (Philadelphia, PA: Fortress 1981).
Hengel, M. – Markschies, C., The ‘Hellenization’ of Judaea in the First Century after Christ (trans. J. Bowden) (Eugene, OR: Wipf & Stock 1989).
Hill, A.E., Malachi. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Yale Bible 25D; New Heaven, CT – London: Yale University Press 1998). (Crossref)
Jacob, E., “Osée,” E. Jacob – C.-A. Keller – S. Amsler, Osée, Joël, Abdias, Jonas, Amos (Commentaire de l’Ancien Testament 11a; Genève: Labor et Fides 1982) 7–98.
Kang, S.-M., Divine War in the Old Testament and in the Ancient Near East (Beihefte zur Zeitschrift für die alttestamentliche Wissenschaft 177; Berlin – New York: De Gruyter 1989). (Crossref)
Keown, G.L. – Scalise, P.J. – Smothers, T.G., Jeremiah 26–52 (Word Biblical Commentary 27; Dallas, TX: Word Books 1995).
Kimuhu, J.M., Leviticus. The Priestly Laws and Prohibitions from the Perspective of Ancient Near East and Africa (Studies in Biblical Literature 115; New York et al.: Lang 2008).
Klein, G.L., Zechariah. An Exegetical and Theological Exposition of Holy Scripture (The New American Commentary 21B; Nashville, TN: Broadman & Holman 2008).
Lemański, J., Księga Wyjścia (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 2; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2009).
Liddell, H.G. – Scott, R., A Greek–English Lexicon (Oxford: Clarendon 1940).
Milgrom, J., Leviticus 17–22. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 3A; New York et al.: Doubleday 2000). (Crossref)
Montanari, F., The Brill Dictionary of Ancient Greek, 3 ed. (Leiden – Boston, MA: Brill 2013).
Muraoka, T., A Greek-English Lexicon of the Septuagint (Louvain – Paris – Walpole, MA: Peeters 2009).
Nawrot, J., Pierwsza Księga Machabejska. Rozdziały 1,1–6,16 (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 14/1; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2016).
Nawrot, J., Pierwsza Księga Machabejska. Rozdziały 6,17–16,24 (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 14/2; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2020).
Petersen, D.L., Haggai and Zechariah 1–8. A Commentary (The Old Testament Library; Philadelphia, PA: Westminster 1984).
Preuss, H.D., Old Testament Theology (Old Testament Library; Louisville, KY: Westminster John Knox 1992) II.
Prévot, D., “La Judée sous les Séleucides,” O. Picard et al., Royaumes et cités hellénistiques de 323 à 55 av. J.-C. (Paris: Sedes 2003) 201–217.
Propp, W.H.C., Exodus 1–18. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 2; New York et al.: Doubleday 1998). (Crossref)
Propp, W.H.C., Exodus 19–40. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 2A; New York et al.: Doubleday 2006). (Crossref)
Ringgren, H., “ חָקקַ , ḥāqaq, חָקהַ , ḥāqâ, חקֺ , ḥōq, חקָֻּה , ḥuqqâ,” Theological Dictionary of the Old Testament (eds. G.J. Botterweck – H. Ringgren; trans. J.T. Willis et al.) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1974) V, 139–147.
Rooker, M.F., Leviticus. An Exegetical and Theological Exposition of Holy Scripture (New American Commentary 3A; Nashville, TN: Broadman & Holman 2000).
Schenker, A., “What Connects the Incest Prohibitions with the Other Prohibitions Listed in Leviticus 18 and 20?,” The Book Of Leviticus. Composition and Reception (eds. R. Rendtorff – R.A. Kugler) (Leiden – Boston, MA: Brill 2003) 162–185. (Crossref)
Schneider, J.G., Griechisch-Deutsches Wörterbuch beym Lesen der griechischen profanen Scribenten zu Gebrauchen (Leipzig: Hahn 1819) II.
Schwartz, D.R., “Hasidim in I Maccabees 2:42?,” Scripta Classica Israelica 13 (1994) 7–18.
Stuart, D.K., Exodus. An Exegetical and Theological Exposition of Holy Scripture (The New American Commentary 2; Nashville, TN: Broadman & Holman 2006).
Stuart, D., Hosea – Jonah (Word Biblical Commentary 31; Waco, TX: Word Books 1987).
Taylor, R.A. – Clendenen, E.R., Haggai – Malachi. An Exegetical and Theological Exposition of Holy Scripture (The New American Commentary 21A; Nashville, TN: Broadman & Holman 2004).
Thirlway, H., The Sources of International Law (Oxford: Oxford University Press 2014). (Crossref)
Thompson, J.A., The Book of Jeremiah (The New International Commentary on the Old Testament; Grand Rapids, MI: Eerdmans 1980).
Tronina, A., Księga Kapłańska (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 3; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2006).
Will, E. – Orrieux, C., Ioudaïsmos-hellènismos. Essai sur le judaïsme judéen à l’époque hellénistique (Nancy: Presses Universitaires de Nancy 1991).
York, M., Pagan Ethics. Paganism as a World Religion (Heidelberg et al.: Springer 2016). (Crossref)
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu https://orcid.org/0000-0002-2498-5081
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r., Autor publikacji udziela Wydawcy czasopisma „The Biblical Annals” niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z składanego do publikacji Utworu przez czas nieokreślony na nieograniczonym terytorium na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalenia Utworu, zwielokrotnienia Utworu dowolną techniką (w tym m.in. drukiem oraz w formie zapisu elektronicznego) na wszelkich znanych nośnikach (w tym m.in. informatycznych, elektronicznych i poligraficznych) oraz we wszelkich systemach informatycznych (szczególnie typu Internet);
b) w zakresie wprowadzenia Utworu do pamięci komputera, rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu, wprowadzenia do obrotu Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
c) w zakresie publicznego wykonania, odtwarzania, wystawiania i wyświetlania Utworu, użyczaniu, najmu i dzierżawy Utworu oraz egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
d) w zakresie udostępniania, wprowadzanie do obrotu i rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu za pośrednictwem sieci informatycznych, w szczególności typu Internet, w tym promocji lub reklamy Utworu, czasopisma lub Wydawcy. - Ponadto, Autor nieodpłatnie zezwala Wydawcy na korzystanie i rozporządzanie opracowaniami Utworów.
- Wydawca może udzielać sublicencji.
- Osoby trzecie z Utworów oraz z innych materiałów zawierających lub powstałych w oparciu o Utwory mogą korzystać zgodnie ze wzorcem licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 (znanej również jako CC-BY).
