Książę Mastema i jego armia w Księdze Jubileuszy
Antoni Tronina
Katolicki Uniwersyytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-3976-8271
Abstrakt
Księgą Jubileuszy jest cennym świadectwem literatury „międzytestamentalnej” z okresu walk machabejskich o suwerenność religijną i narodową Izraela. Podjęty tutaj temat dotyczy unikalnego w literaturze określenia wodza złych duchów wyrażeniem „Książę Mastema”. „Mastema” jest nie tyle imieniem własnym, co raczej określeniem jego funkcji w świecie. „Władca wrogości” jest tu ukazany nie jako przeciwnik Boga, lecz jako dowódca armii złych duchów, która w czasach ostatecznych stoczy walkę z duchami wiernymi Bogu.
Słowa kluczowe:
Apokryfy Starego Testamentu, demonologia, Księga Jubileuszy, Mastema, Księga Daniela, Qumran, Nowy TestamentBibliografia
Baran, G.M., Życie i śmierć Antiocha IV Epifanesa w przekazach pozabiblijnych i biblijnych. Historia i Teologia (Tarnów: Biblos 2015).
Bernstein, M.J., „Angels at the Aqedah: A Study in the Development of a Midrashic Motif ”, Dead Sea Discoveries 7 (2000) 263–291. (Crossref)
Brock, S.P., „Abraham and the Ravens: A Syriac Counterpart to Jubilees 11–12 and Its Implications”, Journal for the Study of Judaism in the Persian, Hellenistic, and Roman Period 9 (1978) 135–152. (Crossref)
Crawford, C.D., „On the Exegetical Function of the Abraham/Ravens Tradition in Jubilees 11”, Harvard Theological Review 97 (2004) 91–97. (Crossref)
Davidson, M.J., Angels at Qumran ( Journal for the Study of the Pseudepigrapha 11; Sheffield: Academic Press 1992).
Dimant, D., „Apocalyptic Texts at Qumran”, The Community of the Renewed Covenant (red. E. Ulrich – J. VanderKam) (Christianity and Judaism in Antiquity 10; Notre Dame, IN: University of Notre Dame Press 1994) 175–191.
Dimant, D., „The Biblical Basis of Non-Biblical Additions: The Binding of Isaac in Jubilees in Light of the Story of Job”, D. Dimant, Connected Vessels. The Dead Sea Scrolls and the Literature of the Second Temple Period (Jerusalem: Bialik Institute 2010) 348–368.
Dimant, D., „Abraham the Astrologer at Qumran?”, History, Ideology and Bible Interpretation in the Dead Sea Scrolls. Collected Studies (Forschungen zum Alten Testament 90; Tübingen: Mohr Siebeck 2014) 489–497. (Crossref)
Drawnel, H., „Professional Skills of Asael (1 En 8:1) and their Mesopotamian Background”, Revue biblique 119 (2012) 518–542.
Eshel, E., „Mastema’s Attempt on Moses’ Life in the ‘Pseudo-Jubilees’ Text from Masada”, Dead Sea Discoveries 10 (2004) 359–364. (Crossref)
Flis, J., Jezus a demony na tle antydemonicznych praktyk starożytnego Wschodu (Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1990).
Foerster, W., „diabolos”, Theologische Wörterbuch zum Neuen Testament (red. G. Kittel – G. Friedrich) (Stuttgart: Kohlhammer 1935) II, 69–80.
Halpern-Amaru, B., „Joy as Piety in the ‘Book of Jubilees’”, Journal of Jewish Studies 56 (2005) 185–205. (Crossref)
Halpern-Amaru, B., „The Festivals of Pesaḥ and Massot in the Book of Jubilees”, Enoch and the Mosaic Torah. The Evidence of Jubilees (red. G. Boccaccini – G. Ibba) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 2009) 309–322.
Halpern-Amaru B., „Protection from Birds in the Book of Jubilees”, ‘Go Out and Study the Land’ (Judges 18:2). Archaeological, Historical and Textual Studies. Studies in Honor of Hanan Eshel (red. A.M. Maeir – J. Magness – L.H. Schiffman) (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 148; Leiden: Brill 2012) 59–67. (Crossref)
Hamidović, D., „Mastéma, le demon de main de Yhwh dans le Livre des Jubilés”, Colères et repentirs divins (red. J.-M. Durand – L. Marti – T. Römer) (Orbis Biblicus et Orientalis 278; Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 2015) 109–120.
van Henten, J.W., „Mastemah”, Dictionary of Deities and Demons in the Bible, 2 ed. (red. K. van der Toorn –
B. Becking – P.W. van der Horst) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1999) 553–554.
Jankowski, A., Aniołowie wobec Chrystusa (Kraków: Tyniec – Wydawnictwo Benedyktynów 2002).
Kugel, J.L., „Exegetical Notes on 4Q225 ‘Pseudo-Jubilees’”, Dead Sea Discoveries 13 (2006) 73–98. (Crossref)
Le Déaut, R., La nuit Pascale (Analecta Biblica 22; Roma: Institut Biblique Pontifical 1963).
Mach, M., Entwicklungsstadien des jüdischen Engelglaubens in vorrabbinischer Zeit (Texts and Studies in Ancient Judaism 34; Tübingen: Mohr Siebeck 1992).
Mickiewicz, F., List Świętego Judy. Drugi List Świętego Piotra (Nowy Komentarz Biblijny. Nowy Testament 18; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2018).
Nielsen, K., „śāṭān”, Theologisches Wörterbuch zum Alten Testament (red. G.J. Botterweck – H. Ringgren) (Stuttgart: Kohlhammer 1993) VII, 745–751.
Niwińska, J., Motyw wojny dobra ze złem w Apokalipsie św. Jana (Rozprawy i Studia Biblijne 27; Warszawa: Vocatio 2006).
Paciorek, A., Ewangelia według św. Mateusza. Rozdziały. Rozdziały 14–28 (Nowy Komentarz Biblijny. Nowy Testament 1.2; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2008).
Priotto, M., La prima pasqua in Sap 18,5–25. Rilettura e attualizzazione (Supplementi di Rivista Biblica 15; Bologna: EDB 1987).
van Ruiten, J., „Abraham, Job and the Book of Jubilees: The Intertextual Relationship of Genesis 22:1–19, Job 1:1–2:13 and Jubilees 17:15–18:19”, The Sacrifice of Isaac. The Aqedah (Genesis 22) and Its Interpretations (red. E. Noort – E. Tigchelaar) (Themes in Biblical Narrative: Jewish and Christian Traditions 40; Leiden: Brill 2002) 58–85. (Crossref)
Sacchi, P. (red.), Apocrifi dell’Antico Testamento (Torino: UTET 1989) II.
Segal, M., The Book of Jubilees. Rewritten Bible, Redaction, Ideology and Theology (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 117; Leiden: Brill 2007).
Stachowiak, L.R., „Traktat teologiczno-moralny o dwóch duchach w Regule Zrzeszenia z Qumran”, Ateneum Kapłańskie 67 (1964) 219–228.
Tronina, A., „«Bóg zechciał pozostawić człowieka w ręku rady jego» (Syr 15,14)”, Częstochowskie Studia Teologiczne 21–22 (1993–1994) 37–43.
Tronina, A, Pierwsza Księga Kronik (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 10.1; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2015).
Tronina, A., Reguła Zrzeszenia i inne teksty prawne z Qumran (Teksty z Pustyni Judzkiej 3; Kraków – Mogilany: Enigma Press 2017).
Tronina, A., Księga Jubileuszy (Apokryfy Starego Testamentu 4; Kraków – Mogilany: Enigma Press 2018).
Tronina, A, Aramejska Księga Gigantów oraz pokrewne teksty z Qumran (Teksty z Pustyni Judzkiej 8; Kraków – Mogilany: Enigma Press 2021).
VanderKam, J.C., Jubilees. A Commentary (Hermeneia; Minneapolis, MN: Fortress Press 2018). (Crossref)
Vermes, G., „New Light on the Sacrifice of Isaac from 4Q225”, Journal of Jewish Studies 47 (1995) 140–146. (Crossref)
Werman, C., „Narrative in the Service of Halak ha: Abraham, Prince Mastema, and the Pascha Offering in Jubilees”, Law and Narrative in the Bible and in Neighboring Ancient Cultures (red. K.-P. Adam – F. Avemarie – N. Wazana) (Tübingen: Mohr Siebeck 2012) 225–242.
Widła, B., Antropologia egzystencjalna Apokalipsy Janowej (Warszawa: Medium 1996).
Wintermute, O.S., „Jubilees”, The Old Testament Pseudepigrapha (red. J.H. Charlesworth) (New York: Doubleday 1985) II, 35–142.
Wojciechowski, M., Apokalipsa świętego Jana (Nowy Komentarz Biblijny. Nowy Testament 20; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2012).
Katolicki Uniwersyytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0003-3976-8271
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r., Autor publikacji udziela Wydawcy czasopisma „The Biblical Annals” niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z składanego do publikacji Utworu przez czas nieokreślony na nieograniczonym terytorium na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalenia Utworu, zwielokrotnienia Utworu dowolną techniką (w tym m.in. drukiem oraz w formie zapisu elektronicznego) na wszelkich znanych nośnikach (w tym m.in. informatycznych, elektronicznych i poligraficznych) oraz we wszelkich systemach informatycznych (szczególnie typu Internet);
b) w zakresie wprowadzenia Utworu do pamięci komputera, rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu, wprowadzenia do obrotu Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
c) w zakresie publicznego wykonania, odtwarzania, wystawiania i wyświetlania Utworu, użyczaniu, najmu i dzierżawy Utworu oraz egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
d) w zakresie udostępniania, wprowadzanie do obrotu i rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu za pośrednictwem sieci informatycznych, w szczególności typu Internet, w tym promocji lub reklamy Utworu, czasopisma lub Wydawcy. - Ponadto, Autor nieodpłatnie zezwala Wydawcy na korzystanie i rozporządzanie opracowaniami Utworów.
- Wydawca może udzielać sublicencji.
- Osoby trzecie z Utworów oraz z innych materiałów zawierających lub powstałych w oparciu o Utwory mogą korzystać zgodnie ze wzorcem licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 (znanej również jako CC-BY).
