Hapax Legomenon διχοστασία in 1 Macc 3:29 and in Ancient Greek Literature
Janusz Nawrot
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-2498-5081
Abstrakt
The First Book of Maccabees contains many hapax legomena, including διχοστασία mentioned in the title of this article, recorded in 3:29. The author attempts to answer what role this term plays in the divinely inspired text and why it was used there. Is it a mere lexical enrichment of the author’s writing, or does it have a deeper theological meaning? Does it contain something that privileges it over other related terms since it was used? An analysis of the role of the term in question in 3:29 will help address the questions above. When writing about discord or rebellion, does the hagiographer employ other Greek concepts that he could also use in 1 Macc 3:29? Finally, what does Greek extra-biblical literature contribute to the understanding of the noun διχοστασία potentially influencing its intentional use in the verse under examination.
Słowa kluczowe:
Old Testament, Septuagint, The First Book of the Maccabees, hapax legomenon, exegesisBibliografia
Abbott, F.F., “A Struggle between the Orders,” A History and Description of Roman Political Institutions (Boston, MA – London: Ginn & Company – The Athenaeum Press 1901) 41–62.
Abramowiczówna, Z., Słownik grecko-polski ( Warsaw: PWN 1958) I.
Annas, J., “Virtue and law in Plato”, Plato’s Law. A Critical Guide (ed. C. Bobonich) (Cambridge: Cambridge University Press 2010) 71–91.
Apollonius Rhodius, Argonautica (trans. W.H. Race) (Loeb Classical Library 1; Cambridge, MA: Harvard University Press 2009).
Appian, Roman History (trans. B. McGing) (Loeb Classical Library 2; Cambridge, MA: Harvard University Press 2019) I.
Bacchylides, Corinna, Greek Lyric. IV. Bacchylides, Corinna, and Others (trans. D.A. Campbell) (Loeb Classical Library 461; Cambridge, MA: Harvard University Press 1992).
Bailly, M.A. – Chávez, H. (ed.), Dictionnaire grec-français. Nouvelle édition dite Bailly 2020 (2023), http://gerardgreco.free.fr/IMG/pdf/bailly-2020-hugo-chavez-2023-02-28.pdf [access: 27.11.2024].
Bartlett, J.R., The First and Second Books of the Maccabees (The Cambridge Bible Commentary; Cambridge: Cambridge University Press 1973).
Berguig, S.C., Commentaire littéraire et historique du Premier Livre des Maccabées (Paris 2019), https://www.academia.edu/39813788/1_Maccabees_in_french_litterary_and_historical_analysis_1_Maccab%C3%A9es_
Analyse_litt%C3%A9raire_et_historique [access: 03.10.2023].
Buckley, T., Aspects of Greek History 750–323BC. A Source-Based Approach (London – New York: Rutledge 2010).
Cairns, D., “Myth and the Polis in Bacchylides’ Eleventh Ode,” Journal of Hellenic Studies 125 (2005) 35–50, https://www.pure.ed.ac.uk/ws/portalfiles/portal/11874310/Myth_and_the_Polis_in_Bacchylides_Eleventh_Od.pdf [access: 27.11.2024].
Cornell, T.J., The Beginnings of Rome: Italy and Rome from the Bronze Age to the Punic Wars (c.1000–264 BC) (The Routledge History of the Ancient World; London – New York: Routledge 1995).
Demosthenes, Orations. II. Orations 18–19: De Corona, De Falsa Legatione (trans. C.A. Vince – J.H. Vince) (Loeb Classical Library 155; Cambridge, MA: Harvard University Press 1926).
Demosthenes, Selected Speeches (trans. R. Waterfield) (Oxford World’s Classics; Oxford: Oxford University Press 2014).
Dio Cassius, Roman History. I. Books 1–11 (trans. E. Cary – H.B. Foster) (Loeb Classical Library 32; Cambridge, MA: Harvard University Press 1914).
Diodorus Siculus, Library of History. IX. Books 21–32 (trans. F.R. Walton) (Loeb Classical Library 409; Cambridge, MA: Harvard University Press 1957).
Doran R., The New Interpreter’s Bible. A Commentary in Twelve Volumes (Nashville, TN: Abingdon Press 1996 ) IV.
The Encyclopaedia Britannica. A Dictionnary of Arts, Sciences, Literature and General Information, 11 ed. (Cambridge: Cambridge University Press 1910) VII.
The Encyclopaedia Britannica. A Dictionnary of Arts, Sciences, Literature and General Information, 11 ed. (Cambridge: Cambridge University Press 1910) X.
Engerbeaud, M., “La bataille d’Ausculum (279 av. J.-C.), une défaite romaine?,” Revue de philologie, de littérature et d’histoire anciennes LXXXVII / (2013) 61–80.
Fairweather, W. – Sutherland Black, J., The First Book of Maccabees. With Introduction and Notes (Cambridge: Cambridge University Press 1897).
Foerster, W., “ἐχθρός, ἔχθρα,” Theological Dictionary of the New Testament (trans. G.W. Bromiley) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1964) II, 811–815.
George, T., Galatians: An Exegetical and Theological Exposition of Holy Scripture (New American Commentary 30; Nashville, TN: Broadman & Holman 1994).
Goldstein, J.A., I Maccabees. A New Translation with Introduction and Commentary (Anchor Bible 41; Garden City, NY: Doubleday 1976).
Gorman, R. – Gorman, V.B., Corrupting Luxury in Ancient Greek Literature (Ann Arbor, MI: University of Michigan Press 2014).
Gryglewicz, F., Księgi Machabejskie (Pismo Święte Starego Testamentu 6.4; Poznań: Pallottinum 1961).
Gwyn, D., The Roman Republic: A Very Short Introduction (Oxford: Oxford University Press 2012).
Hakan, T., Plato’s Counterfeit Sophists ([Hellenic Studies 44; Washington, D.C.: Center for Hellenic Studies 2011).
Harris, E.M., “Speeches to the Assembly in Public Prosecution,” The Oxford Handbook of Demosthenes (ed. G. Martin) (Oxford: Oxford University Press 2019) 365–388.
Herodotus, The Persian Wars. III. Books 5–7 (trans. A.D. Godley) (Loeb Classical Library 119; Cambridge, MA: Harvard University Press 1922).
Justin, Epitome of Pompeius Trogus. II. Books 21–44 (trans. L.C. Yardley) (Loeb Classical Library 558; Cambridge, MA: Harvard University Press 2024).
Lengauer, W., “Ajschines i jego czasy, wstępy,” Ajschines: Mowy (Biblioteka Antyczna ; Warsaw: Prószyński i S-ka 2004).
Liddell, H.G. – Scott, R., A Greek-English Lexicon. Revised and Augumented throughout by H.S. Jones with a Revised Supplement (Oxford: Clarendon Press 1996).
Montanari, F., The Brill Dictionnary of Ancient Greek (Leiden – Boston, MA: Brill 2013).
Mounce, R.H., Romans: An Exegetical and Theological Exposition of Holy Scripture (New American Commentary 27; Nashville, TN: Broadman & Holman 1995).
Muraoka, T., A Greek-English Lexicon of the Septuagint (Louvain – Walpole, MA: Peeters 2009).
Nardo, D., The Greenhaven Encyclopedia of the Greek and Roman Mythology (Detroit, MI – New York – San Francisco – New Heaven, CT – Waterville, ME – London: Greenhaven 2009).
Nawrot, J., Pierwsza Księga Machabejska. Rozdziały 1,1–6,16 (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 14.1; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2016).
The New American Bible, https://www.vatican.va/archive/ENG0839/__P1.HTM [access: 15.11.2024].
Nichols, R.J., “Corruption,” The Oxford Handbook of Demosthenes (ed. G. Martin) (Oxford: Oxford University Press 2019) 167–178.
Plato, Laws. I. Books 1–6 (trans. R.G. Bury) (Loeb Classical Library 187; Cambridge, MA: Harvard University Press 1926).
Plutarch, Lives. VII. Demosthenes and Cicero. Alexander and Caesar (trans. B. Perrin) (Loeb Classical Library 99; Cambridge, MA: Harvard University Press 1919).
Plutarch, Lives. IX. Demetrius and Antony. Pyrrhus and Gaius Marius (trans. B. Perrin) (Loeb Classical Library 101; Cambridge, MA: Harvard University Press 1920).
Polybius, The Histories. IV. Books 9–15 (trans. W.R. Paton) (Loeb Classical Library 159; Cambridge, MA: Harvard University Press 2011).
Polybius, The Histories. VI. Books 28–39 (trans. W.R. Paton – S. Douglas Olson) (Loeb Classical Library 161; Cambridge, MA: Harvard University Press 2012).
Popowski, R. (trans.), Septuaginta (Prymasowska Seria Biblijna; Warsaw: Vocatio 2017).
Rahlfs, A. – Hanhart, R., Septuaginta. Id est Vetus Testamentum graece iuxta LXX interpretes, 2 ed. (Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft 2006).
Sawada, N., “Allies and Foes (I): Aeschines, Hyperides, Lycurgus,” The Oxford Handbook of Demosthenes (ed. G. Martin) (Oxford: Oxford University Press 2019) 327–352.
Schmitz, L., “Ephorus,” A Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. II. Earinus-Nyx (ed. W. Smith) (Oxford: Murray 1880) 26–27.
Stalley, R.F., An Introduction to Plato’s Laws (Indianapolis, IN: Hackett 1983).
Strabo, Geography. V. Books 10–12 (trans. H.L. Jones) (Loeb Classical Library 211; Cambridge, MA: Harvard University Press 1928).
Turasiewicz, R., “Wstęp” Demostenes. Wybór mów (Arcydzieła kultury antycznej; Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 2005) I CIX.
Wipszycka, E. – Bravo, B., Historia starożytnych Greków. I. Do końca wojen perskich (Warsaw: PWN 1988).
Woodhouse, S.C., (ed. ), English-Greek Dictionary. A Vocabulary Of The Attic Language (Milton Park: Routledge 1910).
Ziółkowski, A., Historia powszechna. Starożytność (Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN 2011).
Ziolkowski, T., Hesitant Heroes Private Inhibition, Cultural Crisis (Ithaca, NY – London: Cornell University Press 2018)
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu https://orcid.org/0000-0002-2498-5081
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r., Autor publikacji udziela Wydawcy czasopisma „The Biblical Annals” niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z składanego do publikacji Utworu przez czas nieokreślony na nieograniczonym terytorium na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalenia Utworu, zwielokrotnienia Utworu dowolną techniką (w tym m.in. drukiem oraz w formie zapisu elektronicznego) na wszelkich znanych nośnikach (w tym m.in. informatycznych, elektronicznych i poligraficznych) oraz we wszelkich systemach informatycznych (szczególnie typu Internet);
b) w zakresie wprowadzenia Utworu do pamięci komputera, rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu, wprowadzenia do obrotu Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
c) w zakresie publicznego wykonania, odtwarzania, wystawiania i wyświetlania Utworu, użyczaniu, najmu i dzierżawy Utworu oraz egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
d) w zakresie udostępniania, wprowadzanie do obrotu i rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu za pośrednictwem sieci informatycznych, w szczególności typu Internet, w tym promocji lub reklamy Utworu, czasopisma lub Wydawcy. - Ponadto, Autor nieodpłatnie zezwala Wydawcy na korzystanie i rozporządzanie opracowaniami Utworów.
- Wydawca może udzielać sublicencji.
- Osoby trzecie z Utworów oraz z innych materiałów zawierających lub powstałych w oparciu o Utwory mogą korzystać zgodnie ze wzorcem licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 (znanej również jako CC-BY).
