Być z Boga i widzieć Boga. Główne przesłanie teologiczne Trzeciego Listu św. Jana
Mariusz Rosik
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-1943-8649
Kalina Wojciechowska
Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-0028-6905
Abstrakt
Trzeci List św. Jana należy do najrzadziej komentowanych pism Nowego Testamentu. Na podstawie zaproponowanej w artykule struktury listu autorzy starają się wydobyć jego teologiczne przesłanie. Koncentruje się ono wokół idei „bycia z Boga” i „widzenia Boga, które w praktyce oznaczają miłość wobec bliźniego ukonkretnioną w przyjmowaniu i wspieraniu wędrownych nauczycieli. Analizy przeprowadzone w artykule każą przyjąć tezę, iż Trzeci List św. Jana powstał niedługo przed Drugim Listem św. Jana. Omówione podobieństwa formalne i strukturalne pomiędzy Drugim i Trzecim Listem św. Jana pozwalają uzasadnić tę tezę. Wiele bowiem wskazuje na to, że w Drugim Liście św. Jana istnieją bardziej teoretyczne nawiązania do praktycznych wątków poruszonych w Trzecim Liście św. Jana, co poświadcza, że kolejność chronologiczna jest odmienna od kanonicznej.
Słowa kluczowe:
Trzeci List Jana, teologia 3 J, struktura 3 J , być z Boga, widzieć BogaBibliografia
Akin, D.L., „Four Men and Their Reputations. 3 John 1–14”, Midwestern Journal of Theology 5/1 (2006) 3–10.
Akin, D.L., Exalting Jesus in 1, 2, 3 John (Christ-Centered Exposition Commentary; Nashville, TN: B & H Publishing Group 2014) [ePUB].
Brown, R.E., The Epistles of John. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 30; Garden City, NY: Doubleday 1982).
Bultmann, R.K., The Johannine Epistles (Hermeneia; Minneapolis, MN: Fortress 1973).
Campbell, C.R., 1, 2 & 3 John (The Story of God. Bible Commentary 19; Grand Rapids, MI: Zondervan 2017).
Czerski, J., Ewangelia i Listy św. Jana. Wprowadzenie literackie, historyczne i teologiczne (Opolska Biblioteka Teologiczna 156; Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego 2016).
Davids, P.H. – Moo, D.J. – Yarbrough, R.W., 1 and 2 Peter, 1, 2 and 3 John, Jude (Zondervan Illustrated Bible Backgrounds Commentary; Grand Rapids, MI: Zondervan 2002) [ePUB 2016].
Euzebiusz z Cezarei, Historia kościelna. Tekst polski i grecki (tłum. A. Caba; red. H. Pietras) (Kraków: Wydawnictwo WAM 2013).
Gądecki, S., Wstęp do pism Janowych (Gniezno: Gaudentinum 1996).
Harris III, W.H., 1, 2, 3 John – Comfort and Counsel for a Church in Crisis (Dallas, TX: Biblical Studies 2003).
Heil, J.P., 1–3 John. Worship by Loving God and One Another to Live Eternally (Cambridge: SCM 2015) [ePUB]. (Crossref)
Hill, C.E., The Johannine Corpus in the Early Church (New York: Oxford University Press 2004). (Crossref)
Ireneusz z Lyonu, Adversus Haereses (tłum. J. Brylowski) (Kraków: Bernardinum 2018).
Jackman, D., Listy Jana Apostoła (Biblia Dzisiaj; Katowice: Credo 2002).
Jobes, K.H., 1, 2 & 3 John (Zondervan Exegetical Commentary on the New Testament; Grand Rapids, MI: Zondervan 2014) [ePUB 2016].
Johnson, L.T., The Writings of the New Testament. An Interpretation (London: SCM Press 1999).
Klauck, H.-J., Lettere di Giovanni (tłum. C. Esposto) (Commentario Paideia: Nuovo Testamento 22; Brescia: Paideia 2013).
Lambe, C., 1–3 John and Revelation (New Testament Commentary; La Vergne, TN: Covenant Books 2021) [ePUB].
Lieu, J., I, II, III John. A Commentary (The New Testament Library; Louisville, KY – London: Westminster John Knox 2008).
Lieu, J., The Second and the Third Epistles: History and Background (Bloomsbury Academic Collections: Biblical Studies; London – New Delhi – New York – Sydney: Bloomsbury 2015).
Loader, W., The Johannine Epistles (Epworth Commentaries; London: Epworth 1992).
Lockett, D.R., Letters for the Church. Reading James, 1–2 Peter, 1–3 John as Canon (Downers Grove, IL: IVP Academic 2021) [ePUB].
Lorencin, I., „Hospitality Versus Patronage: an Investigation of Social Dynamics in the Third Epistle of John”, Andrews University Seminary Studies 46/ 2 (2008) 165–174.
Lorencin, I., Hospitality Versus Patronage: an Investigation of Social Dynamics in the Third Epistle of John (Dys. 87, Seventh-day Adventist Theological Seminary; Berrien Springs, MI 2007).
MacArthur, J., 1–3 John (The MacArthur New Testament Commentary; Chicago, IL: Moody Publishers 2007) [ePUB].
Marshall, I.H., The Epistles of John (The New International Commentary on the New Testament; Grand Rapids, MI: Eerdmans 1978).
Mędala, S., „Gościnność chrześcijańska”, Ewangelia św. Jana, Listy Powszechne, Apokalipsa (red. R. Bartnicki
et al.) (Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg biblijnych 10; Warszawa: ATK 1992) 97–101.
Mendez, H., „Did the Johannine Community Exist?”, Journal for the Study of the New Testament 42/3 (2020) 350–374. (Crossref)
Olsson, B., „Structural Analyses in Handbooks for Translators”, The Bible Translator 37/1 (1986) 117–127. (Crossref)
van Oudtshoorn, A., „Every Letter Tells a Story: Mission and Unity at Odds in the Local Church. A Social-Normative Analysis of 3 John”, Pacifica Australasian Theological Studies 24/3 (2011) 267–282, https://doi.org/10.1177/1030570X1102400304. (Crossref)
Painter, J. – McKnight, S., Epistles of John and Jude (Eerdmans Commentary on the Bible; Grand Rapids, MI: Eerdmans 2021) [ePUB].
Parsenios, G., First, Second and Third John (Paideia: Commentaries on the New Testament; Grand Rapids, MI: Baker Academic 2014).
Pate, C.M., The Writings of John. A Survey of the Gospel, Epistles and Apocalypse (Grand Rapids, MI: Zondervan Academic 2011) [ePUB].
Podeszwa, P. „L’accoglienza trasforma da forestiero a ospite. Una riflessione alla luce della Terza Lettera di Giovanni”, Poznańskie Studia Teologiczne 43 (2023) 35–49. (Crossref)
Podeszwa, P., „Gościnność wobec «obcych braci» w świetle 3 J”, Biblica et Patristica Thoruniensia 9/2 (2016) 71–85. (Crossref)
Pytel, J., „Nowotestamentowa terminologia gościnności”, Ruch Biblijny i Liturgiczny 34/3 (1981) 162–165. du Rand, J.A., „The Structure of 3 John”, Neotestamentica 13/1 (1979) 121–131. (Crossref)
Schnelle, U., „Die Reihenfolge der johanneischen Schriften”, New Testament Studies 57/1 (2011) 91–113. (Crossref)
Seremet, B., Dzieje Apostolskie i listy katolickie (Academica 54; Tarnów: Biblos 2001).
Sikora, A.R., „«Widzenie» Boga w Listach św. Jana”, Verbum Vitae 16 (2009) 183–198. (Crossref)
Smalley, S.S., 1, 2, 3 John (Word Biblical Commentary 51; Waco, TX: Word Book 1984).
Stott, J.R.W., The Letters of John (Tyndale New Testament Commentaries 19; Nottingham: InterVarsity 2009) [ePUB].
Strecker, G., The Johannine Letters. A Commentary on 1, 2 and 3 John (Hermeneia; Minneapolis, MN: Fortress 1996).
Strecker, G., Theology of the New Testament (New York – Berlin: De Gruyter 2000). (Crossref)
Watson, D.F., „A Rhetorical Analysis of 3 John: A Study in Epistolary Rhetoric”, Catholic Biblical Quarterly 51/3 (1989) 479–501.
Wilder, T.L., „Teaching Outlines for 1, 2 and 3 John”, Midwestern Journal of Theology 5/1 (2006) 20–26.
Wojciechowska, K. – Rosik, M., „Having the Father and the Son – The Structure, Main Theological Idea and Hermeneutical Principle of the Second Epistle of John”, Biblical Annals 13/1 (2023) 133–161. (Crossref)
Wróbel, M.S., „Trzeci List św. Jana Apostoła”, Komentarz do Listu św. Jakuba Apostoła, 1–2 Listu św. Piotra Apostoła, 1–3 Listu św. Jana Apostoła. Listu św. Judy i Apokalipsy (red. M. Rosik – M. S. Wróbel – H. Langkammer) (Komentarz Teologiczno-Pastoralny do Biblii Tysiąclecia 5; Poznań: Pallotinum 2015).
Yarbrough R.W., 1–3 John (Baker Exegetical Commentary on the New Testament; Grand Rapids, MI: Baker Academic 2008).
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu
Rev. prof. Mariusz Rosik - an academic teacher in the Pontifical Faculty of Theology and in the University of Wrocław (Breslau), Poland. He keeps courses of Exegesis of the New Testament, Biblical Environment, Jewish History and New Testament Greek. Prof. Rosik has studied in several academic centers: Pontifical Faculty of Theology in Wrocław (M.A. in 1993; licentiate in biblical theology, 1996; doctoral degree in biblical theology, 1997), Pontifical Biblical Institute in Rome (licentiate in Sacred Scripture, 2001), Hebrew University of Jerusalem (one semester in 1998-1999), École Biblique et Archéologique Francaise de Jerusalem (one semester in 1998-1999). During his studies in Israel he paid attention to achieve perfect knowledge of biblical Hebrew and archeology of the Holy Land. Prof. Mariusz Rosik has published more than thirty books and many articles in the field of biblical and Jewish studies. His texts were published in eleven languages. He participates in biblical meetings, conferences and seminars. He is also a member of Studiorum Novi Testamenti Societas (Cambridge), Polish Biblical Society (Warszawa) and Associazzione degli Ex-alunni del Pontificio Istituto Biblico (Rome).
https://orcid.org/0000-0002-1943-8649Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie https://orcid.org/0000-0002-0028-6905
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r., Autor publikacji udziela Wydawcy czasopisma „The Biblical Annals” niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z składanego do publikacji Utworu przez czas nieokreślony na nieograniczonym terytorium na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalenia Utworu, zwielokrotnienia Utworu dowolną techniką (w tym m.in. drukiem oraz w formie zapisu elektronicznego) na wszelkich znanych nośnikach (w tym m.in. informatycznych, elektronicznych i poligraficznych) oraz we wszelkich systemach informatycznych (szczególnie typu Internet);
b) w zakresie wprowadzenia Utworu do pamięci komputera, rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu, wprowadzenia do obrotu Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
c) w zakresie publicznego wykonania, odtwarzania, wystawiania i wyświetlania Utworu, użyczaniu, najmu i dzierżawy Utworu oraz egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
d) w zakresie udostępniania, wprowadzanie do obrotu i rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu za pośrednictwem sieci informatycznych, w szczególności typu Internet, w tym promocji lub reklamy Utworu, czasopisma lub Wydawcy. - Ponadto, Autor nieodpłatnie zezwala Wydawcy na korzystanie i rozporządzanie opracowaniami Utworów.
- Wydawca może udzielać sublicencji.
- Osoby trzecie z Utworów oraz z innych materiałów zawierających lub powstałych w oparciu o Utwory mogą korzystać zgodnie ze wzorcem licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 (znanej również jako CC-BY).
