Emocje bezbożnych na sądzie eschatologicznym w Mdr 5,1–3 w świetle filozofii stoickiej
Marcin Zieliński
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , PolskaAbstrakt
W artykule zbadano temat emocji, które przeżywają bezbożni w momencie sądu eschatologicznego w Mdr 5,1–3. Nagromadzenie terminów związanych z tematem emocji w tak krótkiej sekcji wydaje się mieć znaczenie teologiczne. Dla zrozumienia sposobu ukazywania bezbożnych konieczne jest uwzględnienie wpływu filozofii stoickiej, w której przeżywanie emocji, a konkretnie cierpienia i strachu, było znakiem braku filozoficznej mądrości. W ten sposób autor ukazuje bezbożnego nie tylko jako godnego potępienia w świetle objawienia biblijnego, ale także jako człowieka krytycznie ocenianego przez stoicyzm, ponieważ działającego pod wpływem emocji. To uleganie emocjom powodowało, że bezbożni nie byli w stanie logicznie wybierać i ostatecznie nie osiągnęli celu swojego życia, którym jest według stoików życie zgodne z powołaniem człowieka, czyli życie rozumne. Ów brak mądrości oraz prześladowanie sprawiedliwego są traktowane jako istotne wady także w kontekście objawienia starotestamentalnego, ponieważ sprowadzają na nich ostateczną karę.
Słowa kluczowe:
mądrość, stoicyzm, emocje, strach, cierpienie, sąd eschatologicznyBibliografia
Aeschylus, Persians. Seven against Thebes. Suppliants. Prometheus Bound ( red. i tłum. A.H. Sommerstein) (Loeb Classical Library 145; Cambridge, MA: Harvard University Press 2009). (Crossref)
Aristophanes, Acharnians. Knights ( red. i tłum. J. Henderson) (Loeb Classical Library 178; Cambridge, MA: Harvard University Press 1998). (Crossref)
Aristophanes, Clouds. Wasps. Peace ( red. i tłum. J. Henderson) (Loeb Classical Library 488; Cambridge, MA: Harvard University Press 1998). (Crossref)
von Arnim, H.F.A., Stoicorum veterum fragmenta Leipzig: Teubner 1905–1924) I–IV (SVF).
Bizzeti, P., Il libro della Sapienza. Struttura e genere letterario (Supplementi alla Rivista Biblica 11; Brescia: Paideia 1984).
Euripides, Fragments: Oedipus-Chrysippus. Other Fragments ( red. i tłum. C. Collard – M. Cropp) (Loeb Classical
Library 506; Cambridge, MA: Harvard University Press 2009).
Herodotus, Herodoti Historiae. I. Books I–IV ( red. H.B. Rosén) ( Leipzig: Teubner 1987). (Crossref)
Larcher, C., Le Livre de la Sagesse, ou, La Sagesse de Salomon (Études Bibliques. Nouvelle Série 1; Paris: Gabalda 1983, 1984, 1985) I–III.
Mazzinghi, L., Notte di paura e di luce. Esegesi di Sap 17,1–18,4 (Analecta Biblica 134; Roma: Pontificio Istituto Biblico 1995).
Mazzinghi, L., „Sap 19,13–17 e i diritti civili dei Giudei di Alessandria”, Il libro della Sapienza. Tradizione, redazione, teologia (red. G. Bellia – A. Passaro) (Studia Biblica ; Roma: Città Nuova 2004) 67–98.
Mazzinghi, L., Libro della Sapienza. Introduzione – traduzione – commento (Analecta Biblica Studia 13; Roma: Gregorian & Biblical Press 2020).
Pietkiewicz, R., „Czym jest strach? Studium egzegetyczno-teologiczne Mdr 17,12(11)n”, „Jawicie się jako źródła światła w świecie” (Flp 2,15) (red. T.M. Dąbek) (Kraków: Tyniec – Wydawnictwo Benedyktynów 2010) 37–64.
Plato, Laws. I. Books 1–6 (tłum. R.G. Bury) (Loeb Classical Library 187; Cambridge, MA: Harvard University Press 1926).
Plato, Laws. II. Books 7–12 (tłum. R.G. Bury) (Loeb Classical Library 192; Cambridge, MA: Harvard University Press 1926). (Crossref)
Plato, Theaetetus. Sophist (tłum. H.N. Fowler) (Loeb Classical Library 123; Cambridge, MA: Harvard University Press 1921). (Crossref)
Plutarch, Moralia. IX. Table-Talk, Books 7–9. Dialogue on Love (Loeb Classical Library 425; Cambridge, MA: Harvard University Press 1961). (Crossref)
Pohlenz, M., La Stoa. Storia di un movimento spirituale Firenze: La Nuova Italia 1978) I–II.
Poniży, B., Księga Mądrości. Wstęp. Przekład z oryginału. Komentarz (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament 20; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2012).
Reese, J.M., Hellenistic Influence on the Book of Wisdom and Its Consequences (Analecta Biblica 41; Rome: Biblical Institute Press 1970).
Scarpat, G., Il libro della Sapienza. Testo, traduzione, introduzione e commento (Biblica. Testi e studi 1, 3, 6; Brescia: Paideia 1989–1999) I–III.
Scarpat, G., Parrhesia greca, parrhesia cristiana (Studi biblici 130; Brescia: Paideia 2001).
Sisti, A., Il libro della Sapienza: introduzione, versione, commento Assisi: Porziuncola 1992).
Vílchez Líndez, J., Sapienza. Traduzione e commento (Commenti biblici; Roma: Borla 1990 ).
Winston, D., The Wisdom of Solomon : A New Translation with Introduction and Commentary (Anchor Bible 43; Garden City, NY: Doubleday 1979). (Crossref)
Xenophon, Hellenica. I. Books 1–4 (Loeb Classical Library 88; Cambridge, MA: Harvard University Press 1918).
Yonge, C.D. (tłum.), The Works of Philo Judaeus, the Contemporary of Josephus (London: Bohn 1854–1890) I–IV.
Zieliński, M., La gioia e la tristezza nel libro della Sapienza (Studia Biblica Lublinensia 22; Lublin: Wydawnictwo KUL 2020).
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Ks. Marcin Zieliński jest kapłanem anchidiecezji lubelskiej. Po ukończeniu studiów w Wyższym Seminarium Duchownym w Lublinie i dwuletniej pracy na parafii został skierowany na studia specjalistyczne w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie. Uzyskał licencjat z nauk biblijnych w 2008 roku, następnie rozpoczął prace nad doktoratem na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim. Obronił doktorat pod tytułem: "La gioia e la tristezza nel libro della Sapienza" na KUL. Obszarem jego zainteresowań są księgi mądrościowe.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r., Autor publikacji udziela Wydawcy czasopisma „The Biblical Annals” niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z składanego do publikacji Utworu przez czas nieokreślony na nieograniczonym terytorium na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalenia Utworu, zwielokrotnienia Utworu dowolną techniką (w tym m.in. drukiem oraz w formie zapisu elektronicznego) na wszelkich znanych nośnikach (w tym m.in. informatycznych, elektronicznych i poligraficznych) oraz we wszelkich systemach informatycznych (szczególnie typu Internet);
b) w zakresie wprowadzenia Utworu do pamięci komputera, rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu, wprowadzenia do obrotu Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
c) w zakresie publicznego wykonania, odtwarzania, wystawiania i wyświetlania Utworu, użyczaniu, najmu i dzierżawy Utworu oraz egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
d) w zakresie udostępniania, wprowadzanie do obrotu i rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu za pośrednictwem sieci informatycznych, w szczególności typu Internet, w tym promocji lub reklamy Utworu, czasopisma lub Wydawcy. - Ponadto, Autor nieodpłatnie zezwala Wydawcy na korzystanie i rozporządzanie opracowaniami Utworów.
- Wydawca może udzielać sublicencji.
- Osoby trzecie z Utworów oraz z innych materiałów zawierających lub powstałych w oparciu o Utwory mogą korzystać zgodnie ze wzorcem licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 (znanej również jako CC-BY).
