Postać Dawida w hebrajskiej wersji Psalmu 151 (11Q5)
Marcin Jan Biegas
Ks. Marcin Biegas Instytut Nauk Biblijnych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-9860-2653
Abstrakt
Until the discovery of Qumran scrolls, Psalm 151 was known only through its Greek and Latin versions that make part of the Book of Psalms in the Septuagint and Vulgate respectively. A Syriac translation included in the Apocryphal Psalms of the Syriac collection from the 10th century was also known. In 1965 James Sanders published the Psalm Scroll, a collection of mostly Hebrew Masoretic psalms found in Qumran Cave 11, together with the Hebrew text of Ps 151 that makes part of the scroll. This article focuses on the figure of David depicted in Psalm 151 which in the poetic form retells the story of the son of Jesse found in 1 Samuel, chapters 16 and 17. The article is divided into two parts. In the first one, we describe the scroll and give a general overview of the scholarly discussion concerning the psalm. The second part contains the Hebrew text of Psalm 151 and its Polish translation together with the linguistic, syntactical and theological analyses followed by a brief summing up.
Słowa kluczowe:
Dawid, zwój, Qumran, 11Q5, Psalm 151Bibliografia
Bergman – Ringgren- Haag, H., „ןב”, Theologisches Wörterbuch zum Alten Testament I (red. G. W. Anderson, H. Cazelles, D. N. Freedman, S. Talmon, G. Wallis) (Stuttgart-Berlin-Koln-Mainz: Verlag W. Kohlhammer GmbH, 1972) 668-682.
Bjornar Storfjell, J., „The Chiastic Structure of Psalm 151”, Andrews University Seminary Studies 25 (1987) 97-106.
Dahmen, U., Psalmen- und Psalter rezeption im Fruhjudentum. Rekonstruktion, Textbestand, Struktur und Pragmatik der Psalmenrolle 11QPsa aus Qumran (Leiden- Boston: Brill, 2003).
Dimant, D., „David’s Youth in the Qumran Contekst (11QPsa 28, 3-12)”, Prayer and Poetry in the Dead Sea Scrolls and Related Literature. Essays in Honor Eileen Schuller on the Occasion of Her 65th Birthday (red. J.Penner, K. M. Penner, C. Wassen) (Leiden-Boston: Brill, 2012) 97-115.
Farutin, A., „Tekst psalmu 151 w rękopisie 11Q5 z Qumran i w Septuagincie. Problem ustalenia pierwotnej redakcji”, Collectanea Theologica 85/1 (2015) 67-94.
Fitzmyer, A. J., The Dead Sea Scrolls and the Christian Origins (Grand Rapids, Michigan: William B. Erdmans Publishing Company, 2000).
Flint, P., The Bible at Qumran. Text, Shape and Interpretation (Grand Rapids-Michigan- Cambridge: William B. Eerdmans Publishing Company, 2001).
Flint, W. P. - Ulrich, E., Qumran Cave 1.II: The Isaiah Scrolls (Discoveries in the Judaean Desert XXXII ; Oxford : Clarendon, 2010).
----------, „Psalms and Psalters in the Dead Sea Scrolls”, The Bible and the Dead Sea Scrolls. Scripture and the Scrolls I: The second Princeton Symposium on Judaism and Christian origins (red. J. H. Charlesworth) (Waco, Texas: Baylor University Press, 2006) 233-273.
----------, The Dead Sea Psalms Scrolls and the Book of Pslams (STDJ 17; Leiden-New York-Koln: Brill, 1997).
Garcia Martinez, F. - Tigchelaar, C. J. E., The Dead Sea Scrolls. Study Edition. Volume 1 (Leiden- New York- Koln: Brill, 1999).
Hossfeld, L. F., - Zenger, E., Psalmen 51-100 (Herders Theologischer Kommentar zum Alten Testament; Freiburg- Basel- Wien: Herder, 2000).
Koehler, L. - Baumgartner, W. - Stamm, J. J., The Hebrew and Aramaic Lexicon of the Old Testament (Leiden-New York- Koln: Brill 1994).
Kowalski, A., „Psalmy 151-155. (Syryjskie psalmy apokryficzne 1-5)”, Warszawskie Studia Teologiczne VII (1994) 21-28.
Magness, J., The Archaeology of Qumran and the Dead Sea Scrolls ( Grand Rapids, Michigan: William B. Erdmans Publishing Company, 2002).
Muchowski, P., Rękopisy znad Morza Martwego: Qumran-Wadi Murabbaat- Masada- Nachal Chewer (Biblioteka zwojów: Tło Nowego Testamentu; Kraków: The Enigma Press, 2000).
Rendtorff, R., „The Psalms of David: David in the Psalms”, The Book of Psalms. Composition and Reception (red. P. W. Flint, P.D. Miller) (Leiden-Boston: Brill, 2005) 53-64.
Reymond, D. E., New idioms within Old. Poetry and Parallelism in the Non-Masoretic Poems of 11Q5 (=11QPsa) (Society of Biblical Literature. Early Judaism and Its Literature 31; Atlanta: Scholars Press, 2011).
------------, Qumran Hebrew. An Overviev of Orthography, Phonology, and Morphology (Society of Biblical Literature 76; Atlanta: Scholars Press, 2014).
Sanders, A. J., The Psalms Scroll of Qumran Cave 11 (11QPsa) (Discoveries in the Judaean Desert of Jordan IV; Oxford: Clarendon Press, 1965).
Segal, M., „The Literary Developement of Psalm 151: A New Look at the Septuagint Version”, Textus 21 (2002) 139-158.
Tov, E., Textual Criticism of the Hebrew Bible (Second Revised Edition; Minneapolis-Assen: Fortress-Royal van Gorcum, 2001).
----------, Textual Criticism of the Hebrew Bible, Qumran, Septuagint. Collected Essays, Volume 3 (Supplements to Vetus Testamentum 167; Leiden-Boston: Brill, 2015).
Tronina, A., „Psalm 151 - Poetycki midrasz do dziejów Dawida”, Roczniki Teologiczne XLIII/1 (1996) 81-87.
Ulrich, E., The Dead Sea Scrolls and the Developmental Composition of the Bible (Supplements to Vetus Testamentum 169; Leiden-Boston: Brill, 2015).
Van Rooy, F. H., „Studies on the Syriac Apocryphal Psalms” (Supplements to the Journal of Semitic Studies 7; Oxford: Oxford University Press, 1999) 612-623.
VanderKam, C. J., Manuskrypty znad Morza Martwego (Warszawa: Wydawnictwo Cyklady, 1996).
VanderKam, J. - Flint, P., The Meaning of the Dead Sea Scrolls. Their Significance for Understanding the Bible, Judaism, Jesus, and Christianity (Nowy Jork: Harper Collins Publishers, 2002).
Waltke, K. B. –O’Connor, M., An Introduction to Biblical Hebrew Syntax (Winiona Lake: Eisenbrauns, 1990).
Watson, E. G. W., Classical Hebrew Poetry. A Guide to its Techniques (Journal for the Study of the Old Testament Supplement Series 26; Sheffield: JSOT Press, 1986).
Witt, C. A., „David, the “Ruler of the Sons of His Covenant” (….): The Expansion of Psalm 151 in 11QPsa”, Journal for the Evangelical Study of the Old Testament 3/1 (2014) 77-97.
Zawadzki, A., „Nowe tłumaczenie i interpretacja Iz 55, 3-5. Studium egzegetyczno-historyczne”, Biblical Annals 7/1 (2017) 49-85.
Ks. Marcin Biegas Instytut Nauk Biblijnych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-9860-2653
Licencja
- Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r., Autor publikacji udziela Wydawcy czasopisma „The Biblical Annals” niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z składanego do publikacji Utworu przez czas nieokreślony na nieograniczonym terytorium na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalenia Utworu, zwielokrotnienia Utworu dowolną techniką (w tym m.in. drukiem oraz w formie zapisu elektronicznego) na wszelkich znanych nośnikach (w tym m.in. informatycznych, elektronicznych i poligraficznych) oraz we wszelkich systemach informatycznych (szczególnie typu Internet);
b) w zakresie wprowadzenia Utworu do pamięci komputera, rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu, wprowadzenia do obrotu Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
c) w zakresie publicznego wykonania, odtwarzania, wystawiania i wyświetlania Utworu, użyczaniu, najmu i dzierżawy Utworu oraz egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
d) w zakresie udostępniania, wprowadzanie do obrotu i rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu za pośrednictwem sieci informatycznych, w szczególności typu Internet, w tym promocji lub reklamy Utworu, czasopisma lub Wydawcy. - Ponadto, Autor nieodpłatnie zezwala Wydawcy na korzystanie i rozporządzanie opracowaniami Utworów.
- Wydawca może udzielać sublicencji.
- Osoby trzecie z Utworów oraz z innych materiałów zawierających lub powstałych w oparciu o Utwory mogą korzystać zgodnie ze wzorcem licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 (znanej również jako CC-BY).
