Wieczerza Pańska – „pamiątka” Chrystusowej męki, śmierci i zmartwychwstania jako ekspiacyjnej Ofiary „za wielu” i Ofiary Nowego Przymierza (1 Kor 11,23-27; Łk 22,19-20)
Henryk Witczyk
Instytut Nauk Biblijnych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II ,Abstrakt
Research on the role of oral tradition (orality) in the process of Gospel and Pauline letters composition provides a basis for the synchronic reading of the traditions on the Last Supper (Matt 26:26-29; Mark 14:22-24; Luke 22:14-14-20; 1 Cor 11:23-26). The author, taking into consideration the data contained in the mentioned textual traditions, seeks an answer to the question of what Jesus recommended to his disciples in the Cenacle by saying: “Do this in remembrance of me” (Luke 22:19; 1 Cor 11:24). The author enters into a polemic with the latest theories according to which Jesus intended to celebrate the Last Supper as a “covenant sacrifice”, precisely speaking a “feast of covenant”. Through the analysis of the formulas pronounced over bread and wine, which take into consideration the texts on the suffering and death of Jahwe’s Servant (Isa 53), the author seeks to demonstrate that Jesus applied to his death the sense of the sacrifice of expiation which also establishes the New Covenant. To interpret the formulas only in light of “covenant sacrifice/feast” means to radically diminish the meaning of the prophetic words and gestures of Jesus from the Last Supper.
Słowa kluczowe:
Ostatnia Wieczerza, ofiara ekspiacyjna, ofiara nowego Przymierza, Wieczerza Pańska, pamiątka, Ciało Pana, Krew PanaBibliografia
Conzelmann, H. The Theology of St Luke (London 1982).
Davies, W.D. – Allison, D.C., Matthew (Edinburgh 1997) III.
Dowd, S., – Malbon E.S., “The Significance of Jesus’ Death in Mark: Narrative Context and Authorial Audience”, JBL 125 (2006) 271-297.
Dunn, J.D.G., Jesus Remembered (Grand Rapids 2003).
Fiedler, P., Jesus und die Sünder (BET 3; Frankfurt 1976).
Gnilka, J., „Martyriumsparänese und Sühnetod in synoptischen und jüdischen Traditionen“, Kirche des Anfangs (red. R. Schnackenburg) (Freiburg [Breisgau], Basel, Wien 1978) 241-244.
Hahn, F., Theologie des Neuen Testament (Tübingen 2002).
Hengel, M., Crocifissione ed espiazione (Brescia 1988).
Hooker, M.D., Jesus and the Servant (London 1959).
Jarosiewicz, A. – Kot, P., „Pan mój i Bóg mój! Uwierzyłeś dlatego, ponieważ Mnie ujrzałeś? Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli” (J 20,28-20). Teologia Eucharystii w dobie I Kongresu Eucharystycznego Diecezji Legnickiej (Legnica – Bolesławiec 2014).
Jeremias, J., The Proclamation of Jesus (London 1971).
Kazen, T., „Sacrificial Interpretation in the Narratives of Jesus’ Last Meal”, Herrenmahl – Ursprünge und Kontexte. Kultmahl, Gemeinschaftsmahl, Tischgemeinschaft in Spätantike, frühem Judentum und frühem Christentum (red. D. Hellholm – D. Sänger) (WUNT 376; Tübingen 2017) 1-25.
Klinghardt, M., “Bund und Sündenvergebung: Ritual und literarischer Kontext in Mt 26” , Mahl und religiöse Identität im frühen Christentum (red. M. Klinghardt – H. Taussig) (TANZ 56; Tübingen 2012) 159-190.
Maccoby, H., “Paul and the Eucharist”, NTS 37 (1991) 247-267.
Pesch, R., Markusevangelium (Freiburg 1977) II.
Roitto, R., “Forgiveness and Social Identify in Matthew: Obliging Forgiveness”, Social Memory and Social Identity in the Study of Early Judaism and Early Christianity (Götingen 2016) 187-210.
Rossé, G., Il Vangelo di Luca. Commento esegetico e teologio (Roma 1992).
Schürmann, H., Le recit de la derniere Cene (Lyon 1965) 33.
Schürmann, H., Comment Jesus a-t-il vecu sa mort? (Paris 1977).
Schürmann, H., Gottes Reich – Jesu Geschick (Leipzig 1982).
Vielhauer, Ph., “Zum „Paulinismus” der Apostelgeschichte”, EvTh 10/1 (1950) 1-15 .
Vögtle, A., „Todesaankündigung und Todesverstänsdnis Jesu“, Der Tod Jesu (red. K. Kertelge) (QD 74; Freiburg 1976) 51-113.
Watts, R.E., “Jesus’ Death, Isaiah 53, and Mark 10,45”, Jesus as the Suffering Servant. Isaiah 53 and the Christian Origins (red. W.H. Bellinger – W.R. Farmer) (Harrisburg 1998) 125-151.
Witczyk, H., „Wieczerza Pańska pamiątką Ofiary Jezusa Chrystusa”, Teologia Eucharystii w dobie I Kongresu Eucharystycznego Diecezji Legnickiej (red. A. Jarosiewicz – P. Kot) (Legnica – Bolesławiec 2014) 63-91.
Wolter, M., “Jesu Tod und Sündenvergebung bei Lukas und Paulus”, Reception of Paulinism in Acts (red. D. Marguerat) (BEThL 229; Leuven 2009) 15-35.
Wright, N.T., Jesus and the Victory of God (London 1996).
Yarbro Collins, A., “The Significance of Mark 10,45 among the Gentiles and Christians”, HTR (1997) 371-382.
Yarbro Collins, A., „Mark's Interpretation of the Death of Jesus”, JBL 128 (2009) 545-554.
Instytut Nauk Biblijnych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Licencja
- Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r., Autor publikacji udziela Wydawcy czasopisma „The Biblical Annals” niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z składanego do publikacji Utworu przez czas nieokreślony na nieograniczonym terytorium na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalenia Utworu, zwielokrotnienia Utworu dowolną techniką (w tym m.in. drukiem oraz w formie zapisu elektronicznego) na wszelkich znanych nośnikach (w tym m.in. informatycznych, elektronicznych i poligraficznych) oraz we wszelkich systemach informatycznych (szczególnie typu Internet);
b) w zakresie wprowadzenia Utworu do pamięci komputera, rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu, wprowadzenia do obrotu Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
c) w zakresie publicznego wykonania, odtwarzania, wystawiania i wyświetlania Utworu, użyczaniu, najmu i dzierżawy Utworu oraz egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
d) w zakresie udostępniania, wprowadzanie do obrotu i rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu za pośrednictwem sieci informatycznych, w szczególności typu Internet, w tym promocji lub reklamy Utworu, czasopisma lub Wydawcy. - Ponadto, Autor nieodpłatnie zezwala Wydawcy na korzystanie i rozporządzanie opracowaniami Utworów.
- Wydawca może udzielać sublicencji.
- Osoby trzecie z Utworów oraz z innych materiałów zawierających lub powstałych w oparciu o Utwory mogą korzystać zgodnie ze wzorcem licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 (znanej również jako CC-BY).
