Bóg i tożsamość Mojżesza. Lektura narracyjna Exodus 2,1-3,15
Zdzisław Pawłowski
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydział Teologiczny , PolskaAbstrakt
Artykuł postuluje lekturę narracyjną Exodus 2,1-3,15 jako bardziej odpowiednią niż analiza historyczno-krytyczna, koncentrująca się na źródłach tekstu i ich literackich przekształceniach. Opowiadanie zawiera kilka eipzodów tworzących tożsamość narracyjną Mojżesza. W historii swego życia znajdował się pod wpływem trzech religii: egipskiej, hebrajskiej i madianickiej. Jednakże nie znalazł w nich odpowiedzi na kryzys tożsamości, z ktorym skonfrontował się dopiero w spotkaniu z Bogiem w krzewie ognistym. Poszukując sensu tego zjawiska musiał się zastanowić nad swoimi dramatycznami losami, przede wszystkim nad kondyncją uchodźcy. Wtedy narodził się zarys nowej relgii (monoteizmu), w której tożsamości Boga, Mojżesza i ludu, nierozerwalnie splecione ze sobą znalazły wyraz w jednej formule: Jestem posłał mnie do was (Ex 3,14).
Słowa kluczowe:
Narrative identity, Moses, JHWH, burning bush, I AM, religion, God of Fathers, discontinuityBibliografia
Ancient Near Eastern Texts (red. J.B Pritchard) (Princeton, NJ: Princeton University Press 31969).
Assmann J., Moses the Egyptian. The Memory of Egypt in Western Monotheism (Cambridge, MA – London: Harvard University Press 1998).
Assmann J., Of God and Gods: Egypt, Israel, and the Rise of Monotheism (London: University of Wisconsin Press 2008).
Beauchamp P., Pięćdziesiąt portretów biblijnych (Kraków: WAM 2001).
Beitzel B.J., „Exodus 3:14 and the Divine Name: A Case of Biblical Paronomasia”, Trinity Journal 1 NS (1980) 5-20.
Blenkinsopp J., „The Midianite-Kenite Hypothesis Revisited and the Origins of Juda”, Journal for the Study of the Old Testament 33 (2008) 131-153.
Britt B., Rewriting Moses. The Narrative Eclipse of the Text (JSOT Supp. Series 40; London – New York: Bloomsbury T&T Clark 2004).
Bruner J., Actual Minds, Possible Worlds (Cambridge, MA: Cambridge University Press 1986).
Buber M., Mojżesz (tł. R. Wojnakowski) (Warszawa: Cyklady 1998).
Burnside J.P., „Exodus and Asylum: Uncovering the Relationship between Biblical Law and Narrative”, Journal for the Study of the Old Testament 34 (2010) 243-266.
Childs B.S., Exodus. A Commentary (London: SCM Press 1974).
Ekman P., „Basic Emotions”, Handbook of Cognition and Emotion (red. T. Dalgleish – M. J. Power) (Chichister – New York: Wiley 1999) 45-60.
Freud S., Der Mann Moses und die monotheistische Religion (Amsterdam: Allert de Lange 1939).
Genette G., Palimpsests: Literature in the second degree (Nebraska: University of Nebraska Press 1997).
LaCocque A., Objawienie objawień, A. LaCocque – P. Ricoeur, Myśleć biblijnie (tł. E. Mukoid – M. Tarnowska) (Kraków: Znak 2003).
Lemański J., „Exodus – pomiędzy historią, mitem i koncepcją teologiczną”, Biblical Annals 4 (2014) 279-311.
Ofengenden A., „Monotheism, the Incomplete Revolution: Narrating the Event in Freud’s and Assmann’s Moses”, Symploke 23/1-2 (2015) 291-307 (Access provoded by Brandeis UniversityLibraries: 11 Jan 2016 21:19 GMT).
Philo, De Vita Mosis, I, 64-72 (The Loeb Classical Library, vol. VI, 311nn.), http://files.eshkolot.ru/ef6.pdf (dostęp: 02.12.2015).
Ricoeur P., Czas i opowieść (Kraków: Wydawnictwo UJ 2008) I-III.
Ricoeur P., Filozofia osoby (Kraków: Wydawnictwo PAT 1992).
Sarna N.M., Exploring Exodus. The Heritage of Biblical Israel (New York: Schocken 1987).
TORA. Pardes Lauder, Księga Druga. Szemot (red. S. Peccaric) (Kraków: Stowarzyszenie Pardes 2003).
Williams R.J., Hebrew Syntax: An Outline (Toronto: University of Toronto Press 1967).
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydział Teologiczny Ks. Zdzisław Pawłowski – prof. dr hab., absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie. Studiował także w Jerozolimie i na Uniwersytecie w Sheffield, w Anglii. Jest wykładowcą egzegezy Starego i Nowego Testamentu oraz teologii biblijnej na Wydziale Teologicznym UMK w Toruniu. Publikacje: Opowiadanie, Bóg i początek. Teologia narracyjna Rdz 1 – 3, Warszawa 2003; Narracja i egzystencja. Genesis w hermeneutyce opowieści, Toruń 2013,; obszary zainteresowań: hermeneutyka biblijna, teologia narratywna, hermeneutyka historii w księgach narracyjnych Starego Testamentu.
Licencja
- Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r., Autor publikacji udziela Wydawcy czasopisma „The Biblical Annals” niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z składanego do publikacji Utworu przez czas nieokreślony na nieograniczonym terytorium na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalenia Utworu, zwielokrotnienia Utworu dowolną techniką (w tym m.in. drukiem oraz w formie zapisu elektronicznego) na wszelkich znanych nośnikach (w tym m.in. informatycznych, elektronicznych i poligraficznych) oraz we wszelkich systemach informatycznych (szczególnie typu Internet);
b) w zakresie wprowadzenia Utworu do pamięci komputera, rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu, wprowadzenia do obrotu Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
c) w zakresie publicznego wykonania, odtwarzania, wystawiania i wyświetlania Utworu, użyczaniu, najmu i dzierżawy Utworu oraz egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
d) w zakresie udostępniania, wprowadzanie do obrotu i rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu za pośrednictwem sieci informatycznych, w szczególności typu Internet, w tym promocji lub reklamy Utworu, czasopisma lub Wydawcy. - Ponadto, Autor nieodpłatnie zezwala Wydawcy na korzystanie i rozporządzanie opracowaniami Utworów.
- Wydawca może udzielać sublicencji.
- Osoby trzecie z Utworów oraz z innych materiałów zawierających lub powstałych w oparciu o Utwory mogą korzystać zgodnie ze wzorcem licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 (znanej również jako CC-BY).
