Jezus zmartwychwstał czy został obdarzony zmartwychwstaniem? Interpretacja nowotestamentalnych form strony biernej czasownika ἐγείρω
Andrzej Piwowar
Instytut Nauk Biblijnych KUL , PolskaAbstrakt
The article focuses on the interpretation of the passive forms of the verb ἐγείρωused with reference to Jesus’s resurrection. It offers a detailed analysis of the deployment of the word in the Greek text of the New Testament as well as discusses the possibility of interpreting Greek passive forms in a reflexive way. The verb ἐγείρωappears in various contexts and it is analyzed here depending on its meaning in a given context (primarily “to raise” and “to raise someone”). When the verb means “to raise,” it is intransitive, and its passive forms should be interpreted as reflexive. When it refers to resurrection, passive forms may be interpreted in the same way, but since they refer also to other persons apart from Jesus (e.g. John the Baptist), they should be treated as passive. While Jesus – as God – could have raised himself, people could not have done the same on their own – they were raised by God. It is a theological argument, then, that plays a role here. Furthermore, it seems that when used with reference to resurrection, the verb should be treated as transitive (as corroborated by its active forms), which further justifies the interpretation of the passive forms as passive.
Słowa kluczowe:
ἐγείρω, strona bierna czasownika, zmartwychwstanie, powstanie z martwych, wskrzeszenieBibliografia
A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature (Chicago – London: The University of Chicago Press 21979).
Allan R.J., The Middle Voice in Ancient Greek. A Study in Polysemy (Studies in Classical Philology 11; Amsterdam: Brill 2003).
Allan R., „Voice”, Encyclopedia of Ancient Greek Language and Linguistics (red. G.K. Giannakis) (Leiden – Boston: Brill 2014) III, 494-502.
Abramowiczówna Z. (red.), Słownik grecko-polski (Warszawa: PWN 1958) I-IV.
Auerbach M. – Golias M., Gramatyka grecka (Warszawa: PWN 2000).
Basile N., Sintassi storica del greco antico (Bari: Levante Editori 2001).
Blass F. – Debrunner A., Grammatica del greco del Nuovo Testamento (Introduzione allo studio della Bibbia. Supplementi 2; Brescia: Paideia 21997).
Cignelli L. – Pierri R., Sintassi di greco biblico [Lxx e NT]. Quaderno II.A: Le Diatesi (Analecta 77; Milano: Edizioni Terra Santa 2010).
Coenen L., „ἐγείρω”, New International Dictionary of New Testament Theology (red. C. Brown) (Carlise: Paternoster Press 21992) III, 279-281.
Conybeare F.C. – Stock S.G., Grammar of Septuagint Greek. With Selected Readings, Vocabularies, and Updated Indexes (Boston: Hendrickson Publishers 1995).
Decker R.J., Reading Koine Greek. An Introduction and Integrated Workbook (Grand Rapids: Baker Academic 2014).
Humbert J., Syntaxe grecque (Collection de Philologie Classique II; Paris: Librairie C. Klincksieck 31980).
Jurewicz O. (opr.), Slownik grecko-polski (Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN 2000) I-II.
Katechizm Kościoła Katolickiego (Poznań: Pallottinum 1994).
Konkordanz zum Novum Testamentum graece von Nestle-Aland, 26. Auflage und zum Greek New Testament, 3rd Edition (Berlin – New York: Walter de Gruyter 31987).
Köstenberger A.J. – Merkle B.L. – Plummer R., Going Deeper with New Testament Greek. An Intermediate Study of the Grammar and Syntax of the New Testament (Nashville: Academic 2016).
Kühner R. – Bernhard G., Ausführliche Grammatik der griechischen Sprache. II. Satzlehre (Darmstadt: WBG 2015).
Liddell H.G. – Scott R., A Greek-English Lexicon (Oxford: Clarendon Press 101996).
Maggioni B., „Risurrezione”, Temi teologici della Bibbia (red. R. Penna – G. Perego – G. Ravasi) (Cinisello Balsamo: Edizioni San Paolo 2010) 1169-1174.
Montanari F., Vocabolario della lingua greca (Torino: Loescher Editore 22004).
Moulton J.H., A Grammar of New Testament Greek J.H. Moulton. I. Prolegomena (Edinburg: T&T Clark 31998).
Muraoka T., A Syntax of Septuagint Greek (Leuven – Paris – Bristol: Peeters 2016).
Nestle E. & E. – Aland B. & K. – Karavidopoulos J. – Martini C.M. – Metzger B.M. (red.), Novum Testamentum Graece (Stuttagrt: Deutsche Bibellschaft 282012).
Oepke A., „ἐγείρω, ἔγερσις, ἐξεγείρω, γρηγορέω (ἀγρυπνέω)”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Kittel) (Grand Rapids: Eerdmans 1995) II, 333-339.
Piwowar A., Składnia języka greckiego Nowego Testamentu (Materiały Pomocnicze do Wykładów z Biblistyki 13; Lublin: Wydawnictwo KUL 2016).
Popowski R., Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu. Wydanie z pełną lokalizacją greckich haseł, kluczem polsko-greckim oraz indeksem form czasownikowych (Warszawa: Vocatio 42006).
Popowski R. – Wojciechowski M. (red.), Grecko-polski Nowy Testament. Wydanie interlinearne z kluczem gramatycznym, z kodami Stronga i Popowskiego oraz pełną transliteracją greckiego tekstu (Prymasowska Seria Biblijna; Warszawa: Vocatio 92014).
Ratzinger J., Wprowadzenie w chrześcijaństwo (Kraków: Znak 2006).
Ratzinger J./Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu. II. Od wjazdu do Jerozolimy do Zmartwychwstania (Kielce: Jedność 2011).
Robertson A.T., A Grammar of the Greek New Testament in the Light of Historical Research (Nashville: Broadman Press 2010).
Romizi R., Greco antico. Vocabolario greco italiano etimologico e ragionato (Bologna: Z anichelli 32007).
Rossi L., Vocabolario greco italiano (Città di Castello: Società Editrice Dante Alighieri 1995).
Smyth H.W., Greek Grammar (Harvard: Harvard University Press 1984).
Stasiak S., „Zmartwychwstanie Chrystusa w hymnach chrystologicznych św. Pawła”, Verbum Vitae 15 (2009) 229-247.
Turner N., A Grammar of New Testament Greek J.H. Moulton. III. Syntax (Edinburg: T&T Clark 2003).
Wallace D.B., Greek Grammar beyond the Basics. An Exegetical Syntax of the New Testament (Grand Rapids: Zondervan 1996).
Young R.A., Intermediate New Testament Greek. A Linguistic and Exegetical Approach (Nashville: Broadman & Holman Publishers 1994).
Zerwick M., Il greco del Nuovo Testamento (Subsidia Biblica 38; Roma: Gregorian&Biblical Press 2010).
Licencja
- Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r., Autor publikacji udziela Wydawcy czasopisma „The Biblical Annals” niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z składanego do publikacji Utworu przez czas nieokreślony na nieograniczonym terytorium na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalenia Utworu, zwielokrotnienia Utworu dowolną techniką (w tym m.in. drukiem oraz w formie zapisu elektronicznego) na wszelkich znanych nośnikach (w tym m.in. informatycznych, elektronicznych i poligraficznych) oraz we wszelkich systemach informatycznych (szczególnie typu Internet);
b) w zakresie wprowadzenia Utworu do pamięci komputera, rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu, wprowadzenia do obrotu Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
c) w zakresie publicznego wykonania, odtwarzania, wystawiania i wyświetlania Utworu, użyczaniu, najmu i dzierżawy Utworu oraz egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu;
d) w zakresie udostępniania, wprowadzanie do obrotu i rozpowszechniania Utworu i egzemplarzy zwielokrotnienia Utworu za pośrednictwem sieci informatycznych, w szczególności typu Internet, w tym promocji lub reklamy Utworu, czasopisma lub Wydawcy. - Ponadto, Autor nieodpłatnie zezwala Wydawcy na korzystanie i rozporządzanie opracowaniami Utworów.
- Wydawca może udzielać sublicencji.
- Osoby trzecie z Utworów oraz z innych materiałów zawierających lub powstałych w oparciu o Utwory mogą korzystać zgodnie ze wzorcem licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 (znanej również jako CC-BY).
