Filmowe rozmowy na ekranie i przed ekranem. O wieloaspektowej dialogiczności filmu

Marek LIS

Katedra Teologii Liturgicznej, Homiletyki i Komunikacji, Instytut Nauk Teologicznych, Wydział Teologiczny, Uniwersytet Opolski, ul. Drzymały 1a, 45-342 Opole, Polska , Polska

Abstrakt

Autor artykułu zwraca uwagę na podwójną dialogiczność filmu: jako komunikatu kierowanego do widza oraz jako źródła inspiracji do rozmów publiczności. Od początku istnienia pierwszego audiowizualnego medium, jakim jest film, rozmowa stanowi część narracji, której adresatem jest widz. Słowa obecne w filmie to komunikaty, które dostarczają informacji o przedstawionym w nim świecie, wpływają na rozwój akcji i tworzą atmosferę scen. Filmowe monologi czy rozmowy, będące w istocie dialogiem z widzem, umożliwiają zagłębienie się w znaczenia kreowane przez twórców filmów, którzy dotykają także spraw istotnych. W artykule przywołane zostały przykłady takich rozmów, zaczerpnięte z twórczości Krzysztofa Kieślowskiego (z cyklu Dekalog) oraz Ingmara Bergmana, w której poruszane są istotne kwestie etyczne i teologiczne. Autor podkreśla, że w dobie komercjalizacji kultury szczególne znaczenie ma zaangażowanie widza jako kreatora znaczeń. Ważnym postulatem w zakresie edukacji medialnej, formułowanym również w nauczaniu Jana Pawła II, jest zachęcanie widzów do rozmów i dyskusji, które pozwalają na rozumienie filmu jako tekstu ważnego także dla obszaru wiary. Tego rodzaju wysiłki podejmowane są między innymi w ramach Międzynarodowych Dni Filmu Religijnego „Sacrofilm” w Zamościu oraz Letniej Akademii Filmowej (LAF) w Zwierzyńcu.

Słowa kluczowe:

teologia filmu, Krzysztof Kieślowski, Ingmar Bergman, Christian movies, Sacrofilm