Dom jako relacja. Henry’ego Davida Thoreau pomysły na budowanie demokracji

Agnieszka ADAMCZAK

Katedra Historii Doktryn Politycznych i Prawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński ul. Bracka 12, 30-005 Kraków , Polska

Abstrakt

Zgodnie z interpretacją, która została przedstawiona w artykule, pojęcie domu służy Henry’emu Davidowi Thoreau za punkt wyjścia do dyskusji o demokracji, a dokładniej – edukacji demokratycznej. Przeniesienie środka ciężkości tej dyskusji na – semantycznie spokrewnione z pojęciem domu i skupione wokół niego – działania: zamieszkiwania, udomowienia, przywiązania bądź meblowania, wynika z dokonanej przez dziewiętnastowiecznego filozofa redefinicji, skutkującej rozumieniem domu nie tyle jako miejsca czy węziej – budynku z jego materialnym wyposażeniem, ile jako pewnego rodzaju nawiązywanej przez jednostkę relacji. Relacyjność jest dla myśliciela również jednym z fundamentów demokracji. Odwoływanie się do metaforyki domu w kontekście edukacji demokratycznej autorka uzasadnia skupieniem się przez samego Thoreau na doświadczeniowym wymiarze demokracji, na trudno uchwytnych w swej ulotności codziennych mikropraktykach, o których jakości decyduje wykształcenie przez jednostki odpowiednich dyspozycji, takich jak: krytyczne myślenie, percepcja otwierająca, troska, gościnność czy rezygnacja z prób zachowania pełnej kontroli nad codziennością. Według amerykańskiego transcendentalisty jednym ze wspólnych mianowników, pozwalających objaśniać relacje: „ja–ja”, „ja–dom”, „ja–świat”, jest kategoria oswajania.

Słowa kluczowe:

dom, edukacja demokratyczna, myślenie krytyczne, percepcja, relacja