Między domem a fabryką. Wiktoriańska koncepcja odrębnych sfer w powieści Shirley Charlotte Brontë

Agnieszka SETECKA

Zakład Literatury Angielskiej i Lingwistyki Literackiej, Wydział Anglistyki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Kolegium Heliodora Święcickiego, ul. Grunwaldzka 6, 60-780 Poznań , Polska

Abstrakt

Artykuł ukazuje wiktoriański dom jako miejsce z założenia stanowiące schronienie przed światem pełnym pokus oraz niebezpieczeństw związanych z koniecznością walki o byt i konkurencją w sferze publicznej. Odrębność dwóch sfer: prywatnej, przeznaczonej dla kobiet, i publicznej, zdominowanej przez mężczyzn, manifestowała się już pod koniec osiemnastego wieku. Chociaż w epoce wiktoriańskiej konieczność odseparowania domu od miejsca pracy zdawała się oczywista, a rola kobiet jako opiekunek domowego ogniska nie była kwestionowana, to jednak uważna lektura powieści tego okresu ukazuje, że podziały te nie były tak ostre, a ich akceptacja tak powszechna, jak mogłoby się wydawać. Zdaniem autorki artykułu przykładem takiej powieści jest Shirley Charlotte Brontë, dzieła, w którym ambiwalentny stosunek tej pisarki do sytuacji kobiet w Anglii odzwierciedlony został w sposobie przedstawiania domu i sfery domowej. Argumentacja przedstawiona w artykule zmierza do wykazania, że opinia buntowniczki kontestującej ówczesne poglądy na temat kobiet, jaką zyskała Charlotte Brontë, jest tylko częściowo słuszna. W Shirley pozornie radykalne stanowisko w kwestiach sytuacji kobiet oraz rozgraniczenia sfery domowej i sfery publicznej zostało wkomponowane w historię o bardzo tradycyjnym zakończeniu, które wydaje się utrwalać wiktoriańskie ideały.

Słowa kluczowe:

Charlotte Brontë, Shirley, sfera domowa, sfera publiczna, pozycja kobiet