Ku rekonstrukcji przestrzeni domu. Domowe artefakty jako wyznaczniki różnic kulturowych w wybranych fotodokumentach społecznych

Karolina SZCZEŚNIAK

Katedra Badań nad Kulturą i Komunikacją, Instytut Socjologii, Wydział Filozofii i Socjologii, pl. Marii Curie-Skłodowskiej 4, pok. 133, 20-036 Lublin , Polska

Abstrakt

Celem analizy fotodokumentów społecznych w kontekście artefaktów reprezentatywnych dla problematyki domu było ukazanie prywatnej przestrzeni człowieka nie tylko w znaczeniu semiologicznym, ale również kulturowo-symbolicznym. Analiza porównawcza domowych artefaktów oparta została na poszukiwaniu miejsc wspólnych, ale też znaków świata materialnego różnicujących kultury. Ujęcie kontekstualne pozwoliło zbadać świat przedstawiony na fotografiach dokumentalnych z perspektywy ewolucji kultury i jej wewnętrznego zróżnicowania systemowego, a także wpływów międzykulturowych. Deszyfracja znaków-przedmiotów ma charakter polisemiczny, uwarunkowany kulturowo. W dyskursie międzykulturowym elementy różnych modeli kultury społecznej są relacyjnie analizowane i hierarchizowane jako dominujące, preferowane lub marginalne, peryferyczne. W przypadku artefaktów funkcjonujących w przestrzeni domowej kryteria ich oceny oparte zostały na pragmatyce, ale również na ich konotacjach symbolicznych w kontekście „zgodności” z duchowym wymiarem kultur narodowych lub etnicznych. Fotodokumenty ukazujące artefakty domu pozwalają badaczowi wydobyć związki łączące człowieka z przestrzenią domową, a zarazem kształtowanie się tożsamości jednostki i miejsca jako składników kultury i tworów kulturowych.

Słowa kluczowe:

dom, zadomowienie, bezdomność, artefakty, różnice międzykulturowe, fotografia społeczna