„Kostne światowidy”. Funkcjonariusze aparatu przemocy w wybranych spektaklach teatralnych

Krystyna LATAWIEC

Katedra Literatury Polskiej XX-XXI wieku i Krytyki Artystycznej, Instytut Filologii Polskiej, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków , Polska

Abstrakt

W artykule omówiono zachowania funkcjonariuszy komunistycznego państwa pokazane w trzech sztukach teatralnych. Dwie z nich to spektakle telewizyjne: Norymberga Wojciecha Tomczyka (2006) oraz Kontrym Marka Pruchniewskiego i Marcina Fischera (2011). Trzecie z wybranych do analizy przedstawień, Kochałam Bogdana W., zrealizował Paweł Kamza w nowohuckiej Łaźni Nowej (2006), położonej blisko miejsca śmierci młodego człowieka od kuli kapitana SB w roku 1982. Negatywni bohaterowie historii PRL-u nie wykazują cech demonicznych, lecz są przedstawiani jako ludzie przeciętni, kierujący się ambicjami osobistymi i zawodowymi. Wykonują posłusznie pracę na rzecz państwa, którego celem była pełna kontrola nad społeczeństwem. Aktorska konkretyzacja postaci odsłania psychologiczne i intelektualne cechy funkcjonariuszy. Dzięki przedstawieniom takim, jak omawiane w artykule realizacje, odbiorca uzyskuje wgląd w zamknięte środowisko komunistycznych służb państwowych.

Słowa kluczowe:

teatr polityczny, funkcjonariusz komunistyczny, wykonanie aktorskie, Teatr Telewizji