Człowiek przeciw państwu. Rozumienie istoty władzy w anarchokolektywizmie Michała Bakunina

Jacek UGLIK

Instytut Filozofii, Wydział: Humanistyczny, Uniwersytet Zielonogórski, al. Wojska Polskiego 71 A, 65-762 Zielona Góra , Polska

Abstrakt

Celem artykułu jest ukazanie stosunku Michała Bakunina do problemu władzy. Jako anarchistyczny kolektywista, w swoich pismach przyznawał on, że człowiek jest istotą społeczną, a jednocześnie wyrażał sprzeciw wobec wszelkiej władzy, uznając, że degeneruje ona człowieka intelektualnie oraz moralnie. Rosyjski myśliciel zajmuje radykalne stanowisko antyetatystyczne i antyteistyczne, atakuje państwo i Kościół, żądając ich zniesienia w imię wolności jednostki i społeczeństwa. W artykule przedstawione zostały argumenty Bakunina na rzecz tezy o destrukcyjnej roli wszelkich form władzy zawarte w jego tekstach z okresu anarchistycznego.

Słowa kluczowe:

Michał Bakunin, antyetatyzm, antyteizm, Kościół, państwo, władza, wolność