Ludzkie wady jako wyzwania etyczne i wychowawcze. Rozważania na kanwie dziejopisarstwa Wincentego Kadłubka

Alicja ŻYWCZOK

Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Grażyńskiego 53, 40-126 Katowice , Polska
https://orcid.org/0000-0003-3994-9558

Abstrakt

Artykuł przedstawia hermeneutyczną interpretację mniej znanej części dorobku średniowiecznego myśliciela i kronikarza Wincentego Kadłubka, którego dzieło stanowi, zdaniem autorki, szczególnie wartościowe rodzime dziedzictwo kulturowe. Autorka przeprowadza szczegółową analizę negatywnych dyspozycji moralnych (ich przejawów, przyczyn i skutków) jako przeciwieństwa cnót i przybliża kryteria pozwalające je rozpoznawać i rozróżniać. Analiza ludzkich przywar okazuje się pomocna w ich eliminacji z życia zarówno jednostek, jak i społeczności. Zasadniczym celem zaprezentowanych badań było udzielenie odpowiedzi na następujące pytania: Jakie negatywne dyspozycje moralne wyodrębnia Wincenty Kadłubek i jak je wartościuje? Jakie dostrzega przejawy, przyczyny i skutki wskazanych przez siebie przywar? W jaki sposób należy – jego zdaniem – zapobiegać tym dyspozycjom negatywnym i jak je przezwyciężać w procesie wychowania młodego pokolenia? Jakie przesłanie etyczne i wychowawcze można dzisiaj odczytać w dorobku dziejopisarza?

Słowa kluczowe:

wada, dyspozycja negatywna, przywara, cnota, historiografia, etyka, proces wychowania