Ku virtù grande. Pamięć w świecie politycznym Niccola Machiavellego

Marta BARANOWSKA

Katedra Historii Doktryn Polityczno-Prawnych i Prawa Niemieckiego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, ul. Władysława Bojarskiego 3, 87-100 Toruń , Polska
https://orcid.org/0000-0002-0365-1023

Abstrakt

Celem badawczym artykułu jest analiza fenomenu pamięci w świecie politycznym, jaki na kartach swoich traktatów nakreślił Niccolò Machiavelli. Mimo istnienia bogatej literatury naukowej dotyczącej twórczości tego myśliciela brakuje badań poświęconych temu zagadnieniu. Tymczasem perspektywa ta jest istotna, ponieważ według Machiavellego człowiek ma duży wpływ na świat polityki. W celu przybliżenia problematyki pamięci w myśli Machiavellego zarysowano najpierw, jak badania nad pamięcią kształtują się na gruncie różnych nauk. Następnie scharakteryzowana została refleksja Machiavellego na temat człowieka, jego natury i potencjału oraz jego możliwości kreowania rzeczywistości. Jeden z elementów ludzkiej tożsamości stanowi pamięć. W pismach Machiavellego odnajdujemy tezę, że pamięć determinuje postawę, charakter i działania ludzi. Dysponujący dobrą pamięcią potrafią skuteczniej sterować swoim losem i działać dla dobra państwa, ponieważ są w stanie realnie oceniać okoliczności. Machiavelli twierdził, że świat polityki determinowany jest przez pamięć zarówno polityków, jak i rządzonych, był bowiem zwolennikiem ustroju mieszanego oraz idei, że wszyscy obywatele powinni pracować dla dobra państwa. Dobra pamięć wszystkich obywateli determinuje świat polityki i może czynić go lepszym. Sformułowane przez Florentyńczyka spostrzeżenia i wnioski na temat pamięci stanowią uzupełnienie badań naukowych dotyczących jego poglądów politycznych, jak i filozoficznych.

Słowa kluczowe:

Machiavelli, polityka, pamięć, virtù, tożsamość