Paradoksy pamięci w rozważaniach Marii Stiepanowej. Powieść Pamięci pamięci

Monika SIDOR

Katedra Literatury Rosyjskiej, Instytut Literaturoznawstwa, Wydział Humanistyczny, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin , Polska
https://orcid.org/0000-0002-8290-8682

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest analizie rozważań Marii Stiepanowej na temat pamięci w kontekście badań pamięciologicznych. Autor tekstu stawia tezę, że powieść Pamięci pamięci wydobywa antytetyczność tytułowego zagadnienia, a efekt ten osiągany jest przez ukazanie różnych aspektów pamiętania. Artykuł przybliża kilka elementów składających się na pole znaczeniowe pamięci, na ich podstawie wydobywając różnice między popularnym wyobrażeniem o uwarunkowaniach procesu pamiętania a obserwacjami poczynionymi przez narratora w toku poszukiwań związanych z odtwarzaniem historii rodzinnej. Autor artykułu odnosi się do sposobu atrybucji gatunkowej dzieła, dochodząc do wniosku, że pojęcie romansu jest dla Marii Stiepanowej konceptem, który pozwala rozszerzyć zakres rozważań, wykorzystać rozmaite materiały i uniknąć schematyzmu konstrukcyjnego. W ramach tak określonego gatunku możliwe jest ukazanie perypetii zapamiętywania i wyakcentowanie osobistego duchowego związku z przeszłością jako alternatywy dla klasycznych praktyk memoryzacji.

Słowa kluczowe:

Maria Stiepanowa, Pamięci pamięci, pamięć, przeszłość, rekonstrukcja przeszłości, memory studies