Świadomość przedrefleksyjna i tworzenie ocen. Rola pamięci i antycypacji afektywnej w procesach motywacyjnych i rozumowaniu praktycznym

Adriana WARMBIER

Zakład Etyki, Instytut Filozofii, Uniwersytet Jagielloński, ul. Grodzka 52, 31-044 Kraków , Polska

Abstrakt

W artykule rozważana jest kwestia, w jakim stopniu przedrefleksyjna forma świadomości wpływa na kształtowanie się procesów zachodzących na poziomie refleksji. Autorka broni tezy, że przeżywane przez nas afekty, które powstają w przedrefleksyjnej fazie naszego doświadczenia i przejawiają się w postaci ocen dotyczących przedmiotu, z którym są związane, nie przemijają bez śladu, lecz trwają w formie przedrefleksyjnej pamięci afektywnej, odgrywając znaczącą rolę w procesie decyzyjnym i rozumowaniu praktycznym. Wychodząc od zarysowania dwóch modeli struktur motywacyjno-ocennych, obejmujących wzajemny stosunek sfery intelektualno-duchowej, sfery emocjonalnej i sfery cielesnej, autorka wskazuje miejsce i rolę przedrefleksyjnych pobudzeń afektywnych w kształtowaniu się pragnień. Dowodzi, że zachodzi ono na różnych poziomach (przedrefleksyjnym i refleksyjnym). W przeprowadzonej argumentacji przywołuje Ricoeurowski opis schematu potrzeby i jego odniesienia do struktur wolitywnych, który stanowi ważną część badań zawartych w tomie Le volontaire et l’involontaire.

Słowa kluczowe:

świadomość przedrefleksyjna, pamięć afektywna, podmiotowość, ciało własne, rozumowanie praktyczne