Narracje o prawosławiu we współczesnej Rosji. O serialu Zbawiciel pod brzozami

Małgorzata ABASSY

Instytut Rosji i Europy Wschodniej, Uniwersytet Jagielloński, ul. Reymonta 4, 30-059 Kraków , Polska
https://orcid.org/0000-0002-9294-6156

Abstrakt

Do jakiego stopnia przeszłość może zostać przetworzona i uzdrowiona dzięki snuciu opowieści zakorzenionych w prawosławiu – fundamencie kultury rosyjskiej? Pytanie to stanowi myśl przewodnią zawartą w analizowanym w niniejszym artykule materiale źródłowym: rosyjskim serialu telewizyjnym z roku 2003 Zbawiciel pod brzozami w reżyserii Leonida Ejdlina. W kolejnych odcinkach filmu wyłaniają się problemy, które należy uznać za traumę kulturową spowodowaną nierozliczoną przeszłością. Równolegle toczy się opowieść o wybaczaniu, miłości, pokorze, zaufaniu oraz wspólnocie ludzi złączonych losem, jaki im przypadł w udziale. Prawosławie w niniejszym artykule ujęte jako zostało kultura i wiara, z pominięciem aspektu teologicznego czy związku z państwem. Taki też był zamysł reżysera Ejdlina, który pragnął przybliżyć widzom inną, mniej okrutną od znanej rzeczywistość, równie realną, jak ta doświadczana na co dzień. Wyprowadzone wnioski pozwalają uznać serial Zbawiciel pod brzozami za narrację o dużym potencjale kulturotwórczym. Oferuje on widzom narzędzie wglądu w siebie oraz przynosi nowe perspektywy oglądu i uzdrawiania kulturowych traum.

Słowa kluczowe:

Leonid Ejdlin, prawosławie, narracja, kultura, film, współczesna Rosja