Sztuczna inteligencja jako utopia społeczna

Mariusz WOJEWODA

Abstrakt

Celem artykułu była analiza problemu sztucznej inteligencji, która wpływa na funkcjonowanie instytucji społecznych. AI rozumiana jest jako logika myślenia maszynowego, która zakłada wprowadzenie optymalnych zasad działania w celu sprawnego funkcjonowania systemu. W tym kontekście autor analizuje logikę władzy w dwóch aspektach: (1) AI jako modelu sprawowania kontroli nad członkami instytucji, (2) możliwości sprawowania kontroli nad AI przez człowieka. W obu przypadkach mamy do czynienia z pewnym wariantem utopii społecznej, w której zakłada się, że taka kontrola przynosi pożądane efekty dla podniesienia sprawności działania systemu – ludzi i maszyn. W obu wypadkach musimy uporać się z zagrożeniami dotyczącymi wolności wyboru. Aby ukazać złożoność tego zagadnienia, autor analizuje koncepcje Shoshany Zuboff, Slavoja Žižka, Nicka Bostroma i Elizera Yudkowsky’ego. Teoretycy ci wskazują na zagrożenia i możliwości, jakie wiążą się z wykorzystaniem AI. Utopia oparta na AI oferuje nam cyfrowy raj, zapewniający bezpieczeństwo i nieograniczony dostęp do informacji, a jednocześnie odbiera prawo do wolnego decydowania o sobie. Działanie to jest na tyle subtelne, że fascynacja związana z możliwościami wykorzystania AI prowadzi do niedostrzegania skali zagrożenia. Autor artykułu chce sprawdzić słuszność dystopijnych zarzutów stawianych AI.