Etyczne maszyny. Reprezentacje sztucznej inteligencji w powieściach Maszyny takie jak ja Iana McEwana i Klara i słońce Kazuo Ishiguro

Barbara KLONOWSKA

Katedra Literatury i Kultury Angielskiej, Instytut Literaturoznawstwa, Wydział Nauk Humanistycznych, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin , Polska
https://orcid.org/0000-0001-8327-854X

Abstrakt

Sztuczna inteligencja prowokuje sprzeczne emocje entuzjazmu i strachu, które mogą być powiązane z szerszymi postawami technofobii lub technofilii. Jest ona też stałym tematem wielu filmów i powieści, co wydaje się szczególnie istotne, gdyż często to poprzez filmy adresowane do szerokiej widowni temat SI wkracza do powszechnej debaty. Dwie powieści wybitnych brytyjskich prozaików, Maszyny takie jak ja Iana McEwana i Klara i słońce Kazuo Ishiguro, jedna w scenerii futurystycznej, druga snując alternatywną historię, również podejmują ten temat z jego nieoczywistymi konsekwencjami. Artykuł dowodzi, że obie powieści ukazują SI jako jednocześnie pożyteczną i problematyczną, stawiając pytania o istotę człowieczeństwa i granice sztucznej inteligencji, problematyzując status inteligentnych maszyn i oswajając czytelników z etycznymi i prawnymi problemami z nimi związanymi. Próbują one też wzbudzić empatię i uwrażliwić czytelnika na los istot innych niż tylko ludzkie.

Słowa kluczowe:

sztuczna inteligencja, technofobia, samoświadomość, posthumanizm