„Strażnicy prawdy”. Opór dziennikarzy przed algorytmizacją dziennikarstwa

Jan KREFT

Wydział Zarządzania i Ekonomii, Politechnika Gdańska, ul. Traugutta 79, 80-233 Gdańsk , Polska
https://orcid.org/0000-0002-9294-7175

Monika BOUSZEWICZ-KREFT

Wydział Biznesu, Uniwersytet WSB Merito, Al. Grunwaldzka 238a, 80-266 Gdańsk , Polska
https://orcid.org/0000-0003-4129-8424

Mariana FYDRYCH

Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński, ul. prof. St. Łojasiewicza 4, 30-348 Kraków, Poland , Polska
https://orcid.org/0000-0001-7706-9792

Abstrakt

Bez względu na użyte terminy – od „dziennikarstwa zrobotyzowanego” (robot journalism), „zautomatyzowanego” (automated journalism), „algorytmicznego” (algorithmic journalism) i „pisanego maszynowo” (machine-written journalism) – w redakcjach postępuje proces automatycznego tworzenia i dystrybucji treści. Tymczasem sprawowanie kontroli nad tworzeniem i dystrybucją wiadomości jest uznawane za podstawowy element tożsamości zawodowej dziennikarzy. W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących postrzegania przez dziennikarzy algorytmicznego tworzenia treści w kontekście wartości zawodowych oraz własnej tożsamości. Badania przeprowadzono metodą jakościową wykorzystując technikę częściowo ustrukturyzowanych wywiadów z 18 dziennikarzami zatrudnionymi w czołowych polskich mediach. Jak wynika z badania, dziennikarstwo algorytmiczne jest odbierane przez dziennikarzy przede wszystkim w kontekście zagrożeń dotyczących fundamentalnej zasady dziennikarskiej, jaką jest przekazywanie prawdziwych informacji, ponieważ na pierwszy plan jest wysuwany potencjał tworzenia i dystrybucji fake news. Badani, broniąc dziennikarskiej tożsamości zawodowej, konfrontowali wady dziennikarstwa algorytmicznego z unikatowymi kompetencjami „ludzkich” dziennikarzy, postrzegając ich jako orędowników dbałości o standardy jakości dyskursu społecznego i „strażników prawdy”.

Słowa kluczowe:

postprawda, tożsamość dziennikarska, dziennikarstwo algorytmiczne, prawda