Jak ludzie pamiętają ból. Rola czynników sytuacyjnych i emocjonalnych

Elżbieta A. BAJCAR

Zespół Badania Bólu, Instytut Psychologii, Wydział Filozoficzny, Uniwersytet Jagielloński, ul. Ingardena 6, 30-060 Kraków , Polska

Przemysław BĄBEL

Zespół Badania Bólu, Instytut Psychologii, Wydział Filozoficzny, Uniwersytet Jagielloński, ul. Ingardena 6, 30-060 Kraków , Polska

Abstrakt

Coraz więcej danych dowodzi, że pamięć bólu ulega zniekształceniom. Wyniki niektórych badań wskazują, że zarówno ból przewlekły, ostry, jak i wywoływany eksperymentalnie pamiętany jest jako silniejszy niż był doświadczany. Z drugiej jednak strony kilka badań wykazało, że ból ostry i eksperymentalny może być także pamiętany jako słabszy. Inne dane wskazują na brak różnic między pamiętanym a rzeczywistym bólem przewlekłym, ostrym i eksperymentalnym. Dotychczasowe badania dowodzą, że na pamięć bólu wpływa wiele czynników, w tym średnia siła bólu rzeczywiście odczuwanego, najsilniejszy i ostatni epizod bólu, czas, jaki upłynął od doświadczenia bólu do jego odpamiętania oraz siła bólu odczuwana w momencie przypominania. Do czynników psychologicznych, które mogą być powiązane z pamięcią bólu należą: oczekiwania dotyczące bólu, negatywny afekt, stan i cecha lęku, stres i skłonność do katastrofizowania. Niniejszy artykuł podsumowuje wyniki serii badań przeprowadzonych przez Zespół Badania Bólu z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, które miały na celu odpowiedzieć na pytania, dlaczego rezultaty dotychczasowych badań są tak zróżnicowane, a także określić, jakie czynniki wpływają na pamięć bólu. Do najważniejszych i najbardziej nowatorskich wyników zaliczyć należy stwierdzenie, że na pamięć bólu wpływa znaczenie i wartość afektywna doświadczenia bólu wraz z odkryciem, że nie tylko negatywny, ale także pozytywny afekt mają wpływ na pamięć bólu. Rezultaty te mają ważne implikacje zarówno dla badań klinicznych, jak i dla praktyki klinicznej.

 

Artykuł został przygotowany w ramach realizacji projektu badawczego nr 2016/23/B/HS6/03890 finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.

Słowa kluczowe:

ból, lęk, negatywny afekt, odroczenie, pamięć, pozytywny afekt