Wieszczowie i czyny prorocze. Zygmunta Krasińskiego rozważania o poezji i poetach w kontekście genezy proroctwa Przedświtu

Michał SOKULSKI

Zakład Literatury Polskiej Romantyzmu i Pozytywizmu, Instytut Literatury Polskiej, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, ul. Fosa Staromiejska 3, 87-100 Toruń , Polska

Abstrakt

Zygmunt Krasiński w Przedświcie wystąpił jako prorok zwiastujący królestwo Boże, „nowe niebo i nową ziemię”. Poemat nie wyrósł jednak wyłącznie na glebie adwentystycznych marzeń emigracji polskiej, jest bowiem również dziełem artystycznym realizującym założenia nowej formy profetyczno-idealistycznej „poezji trzeciej epoki”. Przedświt to słowo „trzeciego wieszcza” zwieńczające „rozeznawanie się w jestestwie swoim” „duszy narodowej” pozbawionej „ciała politycznego”, tłumaczące najpełniej sens przeszłości i przyszłości narodu oraz charakter jego posłannictwa. To także poemat miłosny, w którym Krasiński uwiecznił swoją Beatricze, przynosząc zarazem objawienie prawd ostatecznych.

Słowa kluczowe:

Zbigniew Krasiński, Przedświt, polski mesjanizm narodowy, profetyzm, Juliusz Słowacki, Adam Mickiewicz, August Cieszkowski, literatura jako wyraz samoświadomości narodowej, charakter narodowy, historiozofia, romantyzm polski