Obecne, kontemplacyjne, tworzące. O sposobach przejawiania się światła we współczesnym polskim malarstwie abstrakcyjnym

Agnieszka TES

Instytut Kulturoznawstwa, Wydział Filozoficzny, Akademia Ignatianum w Krakowie, ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków , Polska

Abstrakt

W prezentowanym tekście odnoszę się do wybranych aspektów problematyki światła we współczesnym polskim malarstwie abstrakcyjnym. Wśród rozmaitych artystycznych postaw daje się wyodrębnić rozumienie światła w naturalnym, fizykalnym sensie, jak też poszukiwanie jego metafizycznych źródeł i konotacji. W przyjętej przez mnie perspektywie istotna jest refleksja nad związkiem między pojmowaniem światła w malarstwie niefiguratywnym a tradycją religijną i filozoficzną. To bogate i złożone zagadnienie omawiam na przykładach prac, które ukazują różnorodne artystyczne ujęcia i interpretacje. Analizie zostają poddane cztery cykle obrazów autorstwa wybitnych malarzy: Genesis Adama Brinckena, Dekalog Stefana Gierowskiego, Ikony Tadeusza G. Wiktora oraz Epifanie i Angelos Władysława Podrazika. Opisowi specyfiki poszczególnych cykli towarzyszy odpowiedni kontekst wyznaczany przez Biblię, teologię ikony, filozofię światła Pseudo-Dionizego Aeropagity czy Roberta Grosseteste. Interesuje mnie także osobisty aspekt twórczego doświadczenia, który znajduje wyraz w wypowiedziach samych autorów. Zawarte w tekście elementy analizy stylistycznej podkreślają oryginalność dzieł, przekładających odwieczny archetyp światła na współczesną formę i ekspresję.

Słowa kluczowe:

światło, malarstwo, abstrakcja, duchowość, transcendencja