„Obcy” oszczędzeni w triumfach rzymskich. Dalsze losy prominentnych jeńców w Rzymie w okresie schyłku republiki i w epoce pryncypatu

Katarzyna BALBUZA

Zakład Historii Społeczeństw Antycznych, Instytut Historii, Wydział Historyczny, Uniwersytet im. A. Mickiewicza, ul. Umultowska 89d, pok. 3.155, 61-614 Poznań , Polska

Abstrakt

Jednym ze środków wyrazu rzymskiej ideologii zwycięstwa epoki pryncypatu był triumf (łac. triumphus curulis), w trakcie którego eksponowani byli jeńcy barbarzyńscy, nierzadko o wysokim statusie politycznym. Według tradycji powinni oni ponieść śmierć podczas triumfu, co miało znaczenie rytualne i symboliczne. Przeanalizowane przykłady najznamienitszych jeńców obcego pochodzenia z końca republiki i okresu pryncypatu dowodzą, że częściej aniżeli za republiki rezygnowano w epoce pryncypatu ze skazywania ich na śmierć. Dzięki łasce (łac. clementia) okazywanej przez cesarzy jeńcy często zachowywali życie. Nie tylko nie odrzucali oferowanej im szansy na dalsze życie w państwie rzymskim, ale nierzadko sami o nią prosili. Taka postawa nie musiała oznaczać rezygnacji z godności osobistej. Rzymianie umożliwiali im normalne funkcjonowanie w państwie rzymskim, edukację, zdobycie obywatelstwa rzymskiego, dalszy rozwój zgodnie z indywidualnymi predyspozycjami, awans społeczny i polityczny.

Słowa kluczowe:

jeńcy, triumf rzymski, łaska cesarska (clementia)