Granice prawa. W odpowiedzi na polemikę Piotra Ślęczki SDS Kompromis czy kłamstwo? Głos w sporze o zakres prawnej ochrony życia w Polsce
Alfred M. WIERZBICKI
Katedra Etyki, Instytut Filozofii, Wydział Filozofii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin , PolskaAbstrakt
Rozważania o granicach prawach są odpowiedzią autora na krytykę jego stanowiska przez Piotra Ślęczkę SDS (zob. P. Ślęczka SDS, Kompromis czy kłamstwo? Głos w sporze o zakres prawnej ochrony życia w Polsce 29(2016) nr 4(116), s. 297-305). Kontekstem tych rozważań jest społeczna inicjatywa zaostrzenia prawa chroniącego życie człowieka nienarodzonego oraz masowy protest, z jakim inicjatywa ta spotkała się w Polsce w roku 2016.
Ustawa z roku 1993 dopuszcza legalną aborcję w trzech przypadkach. W interpretacji autora hiatus między normą moralną a normą prawną jest wynikiem uwzględnienia przez prawodawcę granic samego prawa. Po pierwsze, źródłem granicy prawa jest demokratyczna procedura jego stanowienia na drodze głosowania. Kompromis prawny nie musi z konieczności stawać się kompromisem aksjologicznym. Po drugie, źródłem granicy prawa jest uwzględnienie przygodnej i dramatycznej kondycji ludzkiej, wobec której prawodawca zawiesza kategoryczny charakter normy prawnej bez podważania obowiązywalności normy moralnej. Prawo wycofuje się w takich sytuacjach od nakazywania czynów heroicznych czy też przekraczających psychologiczną zdolność podmiotu.
U podstaw analiz znajduje się pogląd, że wierność wartościom oraz zdolność do kompromisu są filarami demokracji, a mądrość prawodawcy polega na trosce o ich wzajemną więź w sytuacji poważnego konfliktu aksjologicznego.
Słowa kluczowe:
prawo do życia, norma moralności, norma prawna, demokracja, wartości, kompromis aksjologiczny, kompromis politycznyKatedra Etyki, Instytut Filozofii, Wydział Filozofii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin