W poszukiwaniu adekwatnej antropologii. Trudności i postulaty

Jan WADOWSKI

Studium Nauk Humanistycznych i Społecznych Politechniki Wrocławskiej, Zespół Badawczy Antropologii Filozoficznej i Etyki, plac Grunwaldzki 11, Budynek C7, pok. 1005, 50-377 Wrocław , Polska

Abstrakt

W artykule podjęta została kwestia poszukiwania tak zwanej antropologii adekwatnej. Antropologia filozoficzna rozwinęła się w dwudziestym wieku, jednakże w późniejszym czasie utraciła swoją żywotność. Różnorodne ujęcia i koncepcje człowieka bazują zwykle na założeniach redukcjonistycznych. Wdrażanie w praktykę życia społecznego redukcjonistycznych wizji osoby ludzkiej doprowadziło do wzrostu nieprawidłowości i patologii. W konsekwencji człowiek współczesny podlega różnorodnym formom alienacji.

Problem człowieka wymaga wszechstronnych ujęć. Koncepcje etyczne czy też aksjologiczne są bardzo potrzebne, fundamentem potencjalnej integralnej antropologii powinna być jednak uniwersalna duchowość. Nieodzowne wydaje się więc przekroczenie w dyskursie perspektywy zarówno pierwszoosobowej, jak i drugoosobowej oraz trzecioosobowej. Należy dążyć do wypracowania uniwersalnej, ponadkulturowej kategorii człowieczeństwa opartej na holistycznie rozumianej duchowości.

Człowieczeństwo to zdolność do dialogicznej partycypacji w wartościach duchowych. Konieczne wydaje się wypracowanie niearbitralnej i maksymalnie bezstronnej filozofii człowieka pozwalającej wygenerować „wielką narrację” dla całej planety, narrację na miarę dwudziestego wieku.

Słowa kluczowe:

adekwatna antropologia, redukcjonizm, człowieczeństwo, duchowość, wielka narracja