Tożsamość chrześcijańska wobec kultury współczesnej

Andrzej GIELAROWSKI

Katedra Filozofii i Teorii Kultury, Instytut Kulturoznawstwa, Wydział Filozoficzny, Akademia Ignatianum w Krakowie, ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków , Polska

Abstrakt

Artykuł podejmuje kwestię określenia tożsamości chrześcijańskiej w kulturze współczesnej. Wobec kulturowych przemian nowożytności nie możemy już odwoływać się do tradycyjnego rozumienia tożsamości chrześcijańskiej, które organizowało życie społeczne i jednostkowe w średniowiecznej Europie. Porządek społeczno-polityczny tego okresu, Christianitas, a razem z nim obowiązujące wówczas rozumienie tożsamości, zostało bowiem zakwestionowane wraz z nadejściem nowożytności i przekształceniem sensu pojęcia tożsamości. Nowa koncepcja tożsamości, którą możemy określić jako tożsamość nowoczesną, nie pozwala jednak na opis tożsamości chrześcijańskiej w sposób adekwatny. Gubi ona bowiem, mimo pozytywnego dowartościowania jednostkowości i wolności człowieka, to, co dla chrześcijaństwa istotne, a mianowicie otwarcie na drugiego człowieka i Boga. Konstruowanie tej tożsamości zawsze narażone jest na relatywizm, a ostatecznie na utratę sensu życia, która przejawia się, w najradykalniejszej formie, w nowożytnej idei „śmierci człowieka”. Odpowiedzią na kryzys tradycyjnej tożsamości (którego nie należy uznawać za kryzys chrześcijaństwa), jak również tożsamości nowoczesnej, jest propozycja tożsamości dialogicznej, która nie tylko uwzględnia sytuację kulturową współczesności, lecz także jest zgodna z istotą przesłania chrześcijańskiego wyrażającą się w byciu-dla-innego, aż po ofiarę z życia za niego, co w języku biblijnym ma sens przykazania miłości bliźniego.

Słowa kluczowe:

tożsamość, chrześcijaństwo, kultura, dialog