Pejzaż chrześcijańskiej etyki społecznej w Stanach Zjednoczonych. Przegląd problemów i stanowisk

Gerald BAYER

Department of Theology and Religious Studies, Villanova University, Saint Augustine Center 229, 800 Lancaster Avenue, Villanova, Pennsylvania 19085, USA , Stany Zjednoczone

Abstrakt

W artykule przedstawiam zarys refleksji podejmowanej w ramach chrześcijańskiej etyki społecznej w Stanach Zjednoczonych. Jest to raczej ogólny pejzaż niż szczegółowy ogląd, koncentruję się zatem na kilku kluczowych obszarach tej myśli. W pierwszej części artykułu omawiam powstanie tak zwanej etyki z perspektywy ludzi wykluczonych. Ów prąd myślowy, rozwijany przez chrześcijańskich etyków o korzeniach afroamerykańskich, południowoamerykańskich i azjatycko-amerykańskich, stał się dla białych etyków w Stanach Zjednoczonych wyzwaniem, które sprawiło, że musieli oni stawić czoła rasizmowi, uprzywilejowaniu białej ludności oraz przejawom seksizmu i poświęcić więcej uwagi – jak mówi Miguel de La Torre – „etyce nakierowanej na praxis”. Druga część artykułu przedstawia perspektywy, z których amerykańscy etycy chrześcijańscy podchodzą do gospodarki rynkowej oraz do problemów ubóstwa i nierówności. Wskazuję na pojawianie się wśród nich trzech zauważalnie odmiennych punktów widzenia – etyków tych można zatem podzielić na trzy grupy: krytyków rynku, jego reformatorów i obrońców. W części drugiej artykułu przedstawiam również odmienne reakcje tych etyków na nauczanie papieża Franciszka w kwestiach gospodarczych. Reakcje te stanowią dobrą ilustrację poglądów charakterystycznych dla każdej z opisanych grup. W trzeciej części artykułu omawiam najnowsze trendy w refleksji chrześcijańskiej nad problemami wojny i pokoju. W szczególności uwzględniam dokonujący się w ostatnich latach w Ameryce namysł nad kwestią, czy wojnę prewencyjną można uznać za wojnę sprawiedliwą. Ostatnia część artykułu w heurystyczny sposób przedstawia kilka innych kluczowych kontrowersyjnych kwestii, które domagają się dalszej refleksji ze strony chrześcijańskich etyków społecznych w Stanach Zjednoczonych. Jako przykładowe zagadnienia tego rodzaju wskazuję problem wolności religijnej w społeczeństwie pluralistycznym oraz problem kary śmierci.

Słowa kluczowe:

chrześcijańska etyka społeczna, etyka wyzwolenia, praxis, etyka gospodarcza, wojna prewencyjna, teoria wojny sprawiedliwej, wolność religijna, papież Franciszek, kara śmierci