Pejzaż chrześcijańskiej etyki społecznej w Stanach Zjednoczonych. Przegląd problemów i stanowisk
Gerald BAYER
Department of Theology and Religious Studies, Villanova University, Saint Augustine Center 229, 800 Lancaster Avenue, Villanova, Pennsylvania 19085, USA , Stany ZjednoczoneAbstrakt
W artykule przedstawiam zarys refleksji podejmowanej w ramach chrześcijańskiej etyki społecznej w Stanach Zjednoczonych. Jest to raczej ogólny pejzaż niż szczegółowy ogląd, koncentruję się zatem na kilku kluczowych obszarach tej myśli. W pierwszej części artykułu omawiam powstanie tak zwanej etyki z perspektywy ludzi wykluczonych. Ów prąd myślowy, rozwijany przez chrześcijańskich etyków o korzeniach afroamerykańskich, południowoamerykańskich i azjatycko-amerykańskich, stał się dla białych etyków w Stanach Zjednoczonych wyzwaniem, które sprawiło, że musieli oni stawić czoła rasizmowi, uprzywilejowaniu białej ludności oraz przejawom seksizmu i poświęcić więcej uwagi – jak mówi Miguel de La Torre – „etyce nakierowanej na praxis”. Druga część artykułu przedstawia perspektywy, z których amerykańscy etycy chrześcijańscy podchodzą do gospodarki rynkowej oraz do problemów ubóstwa i nierówności. Wskazuję na pojawianie się wśród nich trzech zauważalnie odmiennych punktów widzenia – etyków tych można zatem podzielić na trzy grupy: krytyków rynku, jego reformatorów i obrońców. W części drugiej artykułu przedstawiam również odmienne reakcje tych etyków na nauczanie papieża Franciszka w kwestiach gospodarczych. Reakcje te stanowią dobrą ilustrację poglądów charakterystycznych dla każdej z opisanych grup. W trzeciej części artykułu omawiam najnowsze trendy w refleksji chrześcijańskiej nad problemami wojny i pokoju. W szczególności uwzględniam dokonujący się w ostatnich latach w Ameryce namysł nad kwestią, czy wojnę prewencyjną można uznać za wojnę sprawiedliwą. Ostatnia część artykułu w heurystyczny sposób przedstawia kilka innych kluczowych kontrowersyjnych kwestii, które domagają się dalszej refleksji ze strony chrześcijańskich etyków społecznych w Stanach Zjednoczonych. Jako przykładowe zagadnienia tego rodzaju wskazuję problem wolności religijnej w społeczeństwie pluralistycznym oraz problem kary śmierci.
Słowa kluczowe:
chrześcijańska etyka społeczna, etyka wyzwolenia, praxis, etyka gospodarcza, wojna prewencyjna, teoria wojny sprawiedliwej, wolność religijna, papież Franciszek, kara śmierciDepartment of Theology and Religious Studies, Villanova University, Saint Augustine Center 229, 800 Lancaster Avenue, Villanova, Pennsylvania 19085, USA