Miejsce i rola ciała oraz zmysłów w zdeterminowanej technologicznie i usieciowionej rzeczywistości początku dwudziestego pierwszego wieku. Wybrane zagadnienia

Ewa M. WALEWSKA

Zakład Komunikacji Kulturowej, Instytut Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice, Pl. Sejmu Śląskiego 1, 40-032 Katowice , Polska

Abstrakt

Artykuł prezentuje pięć wybranych zagadnień dotyczących oddziaływania skomputeryzowanych urządzeń, aplikacji oraz sieci na ciało i zmysły użytkownika, ujętych w hasła: ciało zliczone i wydajne, ciało usieciowione, ciało wirtualne, ciało odzyskane, ciało w komunikacji z interfejsami.

Artykuł omawia nowe zjawiska, w które uwikłane zostaje ciało w erze informatycznej. Autorka porusza temat trendu „samozliczania” i postulatów ruchu Quantified Self, dotyczących promocji idei kontrolowania, kwantyfikacji i optymalizacji codziennego funkcjonowania organizmu przy użyciu najnowszych technologii. Następnie prezentuje wirtualne światy jako miejsca celebracji cielesności oraz ucieczki od znanych z „realu” praw biologii i fizyki, a także przedstawia emotikony jako wyraz potrzeby uzupełniania komunikacji tekstowej w sieci o mimikę (czym podkreśla nieprzemijające znaczenie ciała w komunikacji międzyludzkiej) oraz narzędzie cyfrowego utrwalania ulotnych niewerbalnych sygnałów emocjonalnych.

Autorka prezentuje także rzeczywistość rozszerzoną (ang. augmented reality) i urządzenia takie, jak Google Glass czy HoloLens, jako sposobność „uwolnienia” dyscyplinowanego przez stacjonarne komputery ciała. W końcowej części artykułu omawia rolę cielesnego i zmysłowego aparatu interaktora w kontakcie z nowoczesnymi interfejsami. Opisuje przy tym nowe rodzaje interfejsów, które doprowadziły do przewartościowania hierarchii zmysłów w kontakcie użytkownika z komputerami i do utraty przez wzrok niepodzielnego dotąd panowania w tej sferze. Wymienia także szereg najnowszych funkcji interfejsów (np. gestural messages, Digital Touch, Air Gesture, haptic feedback, Smart Stay czy voice commands), które do komunikacji ze skomputeryzowanymi urządzeniami włączają dyskryminowane do niedawna części ciała użytkownika.

Słowa kluczowe:

ciało, zmysły, Quantified Self, avatar, rzeczywistość wirtualna, emotikony, rzeczywistość rozszerzona (augmented reality), interfejsy, interfejs dotykowy, ekran dotykowy, multi-touch, gestural messages, haptic feedback, interfejs gestowy, Air Gesture, interfejs głosowy, voice commands