Koniec uniwersytetu

Roger SCRUTON

Ethics and Public Policy Center, 1730 M St NW, Washington, DC 20036, USA , Stany Zjednoczone

Dorota CHABRAJSKA

Instytut Jana Pawła II, Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin , Polska

Abstrakt

Autor analizuje historię zachodniej tradycji kształcenia i przestrzega przed „niebezpieczeństwem oderwania uniwersytetu od jego społecznego i moralnego celu, polegającego na przekazywaniu zarówno pewnego korpusu wiedzy, jak i kultury, która pozwala ów korpus wiedzy rozumieć”. Zdaniem Scrutona, dzisiejsze uniwersytety w coraz większym stopniu zwracają się przeciwko kulturze, które je stworzyła, nie dopuszczając do niej młodzieży. Zestawia on obraz uniwersytetu obecny w pracy kard. Johna H. Newmana Idea uniwersytetu z rzeczywistością uniwersytetów współczesnych. Podczas gdy dla Newmana najważniejszym zadaniem uniwersytetu jest kształtowanie charakterów, uniwersytety współczesne, wyspecjalizowane w rozwijaniu wiedzy, funkcjonują jako centra szkoleniowe, których rolą jest szerzenie potrzebnych umiejętności.

Inaczej niż w czasach Newmana, kultura, którą szerzą, ma charakter egalitarny, a jej główną cechą jest inkluzywność. Dzisiejsze uniwersytety cierpią jednak wskutek negatywnych konsekwencji wszechobecnej postawy poprawności politycznej, co okazuje się szczególnie destruktywne dla wydziałów humanistycznych, na których kultura Zachodu jest przedmiotem badań prowadzonych w celu jej odrzucenia, nie zaś przekazania studentom. Studia z zakresu humanistyki są dziś zorganizowane w taki sposób, by wykazać, że w kulturze tej nie tkwi żaden głębszy sens poza obroną władzy, której trwaniu służyła. Zamiast przekazywać kulturę, uniwersytet istnieje więc po to, by ją dekonstruować, by zdejmować z niej jej „otoczkę” i po czterech latach trwonienia możliwości intelektualnych studenta pozostawić go z poglądem, że dopuszczalne jest wszystko i że nic nie ma znaczenia.

 

Niniejszy artykuł, pod tytułem The End of University, ukazał się w miesięczniku „First Things” w kwietniu 2015 roku. Redakcja kwartalnika „Ethos” wyraża podziękowanie redakcji „First Things” za wyrażenie zgody na opublikowanie polskiego przekładu tego tekstu.

Słowa kluczowe:

uniwersytet, kard. John Henry Newman, poprawność polityczna, uprzedzenia, inkluzywność, równość, elityzm, egalitaryzm, cenzura, życie w prawdzie”, Bildung, dziedzictwo kulturowe